นวัตกรรมฟางข้าวอินทรีย์: ผลิตภัณฑ์จากบ้านสามขา จังหวัดลำปาง

เมื่อถึงช่วงหลังฤดูกาลเก็บเกี่ยวในหลายพื้นที่ในประเทศไทย “ฟางข้าว” ส่วนที่เหลือใช้จากการเลี้ยงสัตว์และการเพาะปลูกกลายเป็นของเหลือใช้ทางการเกษตร เกษตรกรส่วนใหญ่นิยมกำจัดฟางข้าวโดยการเผาทำลายมากกว่าการปล่อยให้ย่อยสลาย เพราะความสะดวก รวดเร็ว และการขาดแคลนแรงงาน กลายเป็นปัญหาหมอกควันหรือมลพิษทางอากาศที่เกิดขึ้นทุกปี รวมทั้งการสูญเสียอินทรีย์วัตถุที่กลับคืนสู่ผืนดิน “หมู่บ้านสามขา” 
มีการรณรงค์ในเรื่องการเผา จนได้รับรางวัลเป็นหมู่บ้านต้นแบบปลอดการเผาฟางข้าว

หมู่บ้านสามขา อ.แม่ทะ จ.ลำปาง เป็นหมู่บ้านขนาดเล็ก ล้อมรอบด้วยภูเขา เป็นแหล่งต้นน้ำธรรมชาติที่บริสุทธิ์จากยอดดอย ชาวบ้านสามขาใช้น้ำธรรมชาติจากยอดดอยสำหรับอุปโภคและบริโภค การทำเกษตรทำนายึดถือตามวิถีชีวิตคนในชุมชนที่สืบทอดกันมาตั้งแต่บรรพบุรุษ ใช้หลักการของเกษตรแบบอินทรีย์ คือการทำนาโดยไม่ใช้สารเคมี เป็นกฏระเบียบของชุมชนและเป็นธรรมเนียมสืบทอดกันตลอดมา ข้าวที่ได้จากการเก็บเกี่ยวจึงเป็นข้าวที่สะอาดบริสุทธิ์ ไร้สารเคมีเจือปนทั้งเมล็ดข้าว ต้นข้าว ตลอดจนถึงผืนดินที่ใช้ปลูกข้าว จากการเป็นหมู่บ้านต้นแบบปลอดการเผาฟางข้าว ฟางข้าวจึงเป็นของเหลือใช้ทางการเกษตรในชุมชนที่ไม่ถูกนำไปใช้ประโยชน์

คุณจารุวรรณ คำเมือง หรือคุณนุ๊ก กรรมการผู้จัดการห้างหุ้นส่วนจำกัดฟางไทย แฟคทอรี่ ตระหนักถึงปัญหาที่ส่งผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมและขยะเหลือใช้ในชุมชน มีแนวคิดนำฟางข้าวที่ไร้ค่ามาสร้างอาชีพใหม่ในบ้านเกิด ช่วยสร้างอาชีพ รายได้ให้ชุมชนมีคุณภาพชีวิตดีขึ้น มีทางเลือกประกอบอาชีพโดยไม่ต้องออกไปทำงานต่างถิ่น นำไปสู่การพัฒนา “กระดาษฟางข้าวด้วยกระบวนการสีเขียว” โดยนำวัตถุดิบซึ่งเป็นฟางข้าวที่สะอาดและไร้สารเคมีตกค้างมาเข้ากระบวนการผลิตผ่านเครื่องจักรที่สะอาด ไร้มลพิษ ที่สำคัญคือไม่ใช้สารเคมีเป็นส่วนผสมของกระดาษ ผลผลิตที่ได้สะอาด ปลอดภัย ไม่เป็นอันตรายต่อผู้ใช้ เป็น “กระดาษ Green Craft” คือปราศจากสารเคมีตั้งแต่วัตถุดิบที่ใช้ตลอดจนถึงกระบวนการผลิตและผลิตภัณฑ์ที่ได้