สวทช.-สำนักงบประมาณติดตามโครงการยกระดับคุณภาพชีวิตทุ่งกุลาร้องไห้: จ.ศรีสะเกษ กลุ่มผู้ปลูกผักเกษตรอินทรีย์–ปลูกขิงมาตรฐาน GAP

สำหรับ ผลการดำเนินงาน สวทช. ได้ดำเนินงานในพื้นที่ต้นแบบ 3 จังหวัด ได้แก่ ศรีสะเกษ ร้อยเอ็ด และมหาสารคาม ได้แก่ การผลิตหัวพันธุ์ปลอดโรค/ทดสอบพันธุ์สมุนไพรให้สารสำคัญสูง ได้ดำเนินการคัดเลือกหัวพันธุ์ขิงคุณภาพดีจากแหล่งปลูกในพื้นที่จังหวัดเพชรบูรณ์และตาก นำมาขยายพันธุ์เพื่อผลิตหัวพันธุ์ขิงปลอดโรคด้วยวิธีการเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อในระบบไบโอรีแอคเตอร์ โดยมีเป้าหมายหลักคือการผลิตหัวพันธุ์ขิงปลอดโรคในระยะ G3 สู่เกษตรกรในพื้นที่ทุ่งกุลาร้องไห้และพื้นที่ใกล้เคียง ในปี 2570 จำนวน 60,000 หัว ซึ่งในปี 2567 ที่ผ่านมา สามารถผลิตต้นกล้าขิงปลอดโรคจากการเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อได้จำนวน 65,355 ต้น ขณะนี้อยู่ระหว่างการอนุบาลในโรงเรือนของศูนย์วิจัยพืชสวนศรีสะเกษและศูนย์ขยายพันธุ์พืชที่ 7 จังหวัดมหาสารคาม

การส่งเสริมปลูกขิงในปี 2566 ได้ทำการปลูกในพื้นที่ จำนวน 10 ไร่ โดยใช้หัวพันธุ์ขิงจากแหล่งผลิตขิงในจังหวัดตาก เพชรบูรณ์ และ เลย ในปีฤดูกาล 2566/67 จำนวนผลผลิตขิงสดรวม 685 กิโลกรัม โดยสาเหตุที่ผลผลิตต่ำเนื่องมาจากสภาพอากาศที่ร้อนจัดและฝนขาดช่วงในช่วงเวลาที่เริ่มเพาะปลูกจึงส่งผลให้ต้นอ่อนขาดน้ำและตาย สำหรับในปี 2567 มีพื้นที่ปลูกเพิ่มขึ้นเป็น 11.5 ไร่ และมีกลุ่มเกษตรกรที่สนใจปลูกขิงเพิ่มขึ้น หัวพันธุ์ขิงที่ใช้เพาะปลูกทั้งหมดมาจากแหล่งผลิตขิงในจังหวัดเพชรบูรณ์ ซึ่งในปีนี้ได้เพิ่มองค์ความรู้การจัดการแปลงรวมถึงการใช้ชีวภัณฑ์ป้องกันกำจัดโรคเน่าและแมลง ตามระยะเวลาที่เหมาะ ส่งผลให้ต้นขิงมีสภาพสมบูรณ์กว่าปี 2566 ที่ผ่านมา จึงคาดการณ์ผลผลิตขิงสดในปีฤดูกาล 2567/68 จำนวน 11,500 กิโลกรัม

นอกจากนี้ในแผนงานนี้ยังได้ส่งเสริมการปลูกฟ้าทะลายโจรพันธุ์ราชบุรี BT-1 ซึ่งเป็นสายพันธุ์ที่พัฒนาโดยนักวิจัยจากศูนย์พันธุวิศวกรรมและเทคโนโลยีชีวภาพแห่งชาติ สวทช. โดยความโดดเด่นของสายพันธุ์นี้คือมีสารแอนโดรกราโฟไลด์ (API1) สูงถึง 30-44 มิลลิกรัมต่อน้ำหนักแห้ง 1 กรัม และผลผลิตสูง 2,700 – 3,800 กิโลกรัมต่อไร่ เริ่มปลูกพื้นที่ตำบลเมืองหลวง อำเภอห้วยทับทัน จังหวัดศรีสะเกษ เมื่อปี 2566 โดยมีเกษตรกรที่สนใจนำไปปลูก จำนวน 2 ราย พื้นที่ปลูกจำนวน 2 งาน ผลผลิตฟ้าทะลายโจรสดรวม ในปี 2566 จำนวน 417 กิโลกรัม ต่อมาในปี 2567 ได้ทำการอบรมถ่ายทอดเทคโนโลยีการปลูกฟ้าทะลายโจรคุณภาพดีให้แก่เกษตรกรในตำบลจิกสังข์ทอง อำเภอราษีไศล จึงมีเกษตกรผู้สนใจปลูกฟ้าทะลายโจรเพิ่มขึ้นจำนวน 5 ราย พื้นที่ปลูกรวม 2 งาน ผลผลิตฟ้าทะลายโจรสดในปี 2567 รวมทั้งสองพื้นที่ จำนวน 625 กิโลกรัม โดยผลผลิตฟ้าทะลายโจรสดของเกษตรกรนั้น โรงพยาบาลห้วยทับทัน เป็นผู้รับซื้อเพื่อนำไปผลิตฟ้าทะลายโจรแคปซูลสำหรับใช้ในโรงพยาบาล ซึ่งรายได้ที่เกิดขึ้นจากการจำหน่ายขิงและฟ้าทะลายโจรเป็นรายได้ที่เพิ่มขึ้นจากอาชีพหลักและยังถือเป็นพืชใหม่ที่ยังไม่เคยปลูกในพื้นที่มาก่อน

ทั้งนี้การอบรมถ่ายทอดเทคโนโลยีการผลิตสมุนไพรคุณภาพดี สวทช. ได้ถ่ายทอดเทคโนโลยีที่เกี่ยวข้องกับการส่งเสริมการปลูกขิงและฟ้าทะลายโจรคุณภาพดี ในรูปแบบของการอบรมโดยมีทั้งการบรรยายเนื้อหาสำคัญ รวมถึงการลงมือปฏิบัติ โดยในปี 2566 ที่ผ่านมา มีผู้ได้รับการถ่ายทอดเทคโนโลยีจำนวน 539 คน ในการถ่ายทอดเทคโนโลยีนั้น ทาง สวทช. ได้ร่วมกับหน่วยงานพันธมิตร ได้แก่ ศูนย์วิจัยพืชสวนจังหวัดศรีสะเกษสำนักงานเกษตรอำเภอราษีไศล สำนักงานเกษตรอำเภอห้วยทับทัน ร่วมกันถ่ายทอดเทคโนโลยี รวมถึงการติดตามดูแลอย่างใกล้ชิดขยายผลปลูกสมุนไพรคุณภาพดีสู่กลุ่มแปลงใหญ่ข้าวบ้านเชือกกลาง กลุ่มแปลงใหญ่ข้าวบ้านเชือกกลาง จัดตั้งเมื่อปี 2561 มีนายอุดร เยี่ยมไธสงค์ เป็นประธาน สมาชิกจำนวน 30 ราย ตั้งอยู่ที่บ้านเชือกกลาง หมู่ที่ 7 ตำบลจิกสังข์ทอง อำเภอราษีไศล จังหวัดศรีสะเกษ สมาชิกส่วนใหญ่ประกอบอาชีพทำนาเป็นหลัก มีพื้นที่นาข้าว 300 ไร่ หลังฤดูกาลปลูกข้าวสมาชิกส่วนใหญ่ปลูกพืชหลังนาเป็นรายได้เสริม ได้แก่ การปลูกพืชตระกูลถั่ว พืชผักต่าง ๆ และเลี้ยงโค ทางกลุ่มมีความต้องการผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าวคุณภาพ ผลิตข้าวอินทรีย์ แต่เนื่องจากที่ผ่านมาประสบปัญหาสถานการณ์ราคาข้าวตกต่ำประกอบกับต้นทุนการผลิตที่สูงขึ้นจึงส่งผลให้ได้กำไรน้อย ไม่คุ้มทุนเมื่อเทียบกับต้นทุนการผลิต ซึ่งปัญหาเหล่านี้เกิดขึ้นบ่อยครั้ง ทางกลุ่มจึงได้หารือกันถึงการหาพืชทางเลือกมาเพาะปลูกในพื้นที่เพื่อเพิ่มรายได้ระหว่างฤดูกาลทำนาหรือปลูกเป็นพืชหลังนา

เมื่อทางกลุ่มรับทราบโครงการของ สวทช. จึงได้สนใจเข้าร่วมรับการอบรมถ่ายทอดเทคโนโลยีการผลิตขิงคุณภาพดี ในปี 2566 ที่ผ่านมา โดยมีสมาชิกแกนนำ จำนวน 6 ราย ได้นำหัวพันธุ์ขิงมาปลูก ในพื้นที่ 1 ไร่ แต่ทั้งนี้ ทางกลุ่มได้ผลผลิตขิงสดจำนวน 59 กิโลกรัม เนื่องจากในช่วงที่เพาะปลูกอากาศร้อนจัด ฝนขาดช่วง ส่งผลให้ต้นอ่อนขิงที่กำลังงอกขาดน้ำและตาย ส่วนต้นที่เหลือรอด ในช่วงฤดูฝนเนื่องจากดินในพื้นที่เป็นดินทรายเมื่อฝนตกหนักจะชะล้างหน้าดินได้ง่ายกว่าดินเหนียวส่งผลให้แปลงขิงที่ยกร่องทลายลงมา หัวขิงที่ถูกกลบโผล่ขึ้นเหนือดิน น้ำท่วมขังแปลงเกิดโรคเน่า รวมถึงแมลงมากัดกินใบขิง

ต่อมาในปี 2567 ทางกลุ่มยังคงมีความสนใจปลูกขิงเช่นเดิม โดยมีสมาชิกจำนวน 4 ราย ปลูกขิงในปีนี้ พื้นที่รวม 1 ไร่ ซึ่งในปีนี้ ทาง สวทช. ได้เพิ่มองค์ความรู้การปลูกขิงให้เหมาะสมกับพื้นที่ โดยเริ่มจากการเตรียมดิน การไถยกร่อง การเพิ่มปุ๋ยคอกอย่างเหมาะสม การประเมินช่วงเวลาปลูก การใช้สแลนพรางแสงเพื่อช่วยบรรเทาความร้อนจากสภาพอากาศ การใช้ชีวภัณฑ์ป้องกันกำจัดโรคเน่าและแมลงอย่างสม่ำเสมอ ด้วยการปฏิบัติอย่างสม่ำเสมอส่งผลให้ต้นขิงสมบูรณ์ จึงคาดการณ์ผลผลิตขิงสดประมาณ 1,000 – 1,200 กิโลกรัม และในปี 2567 ยังได้เพิ่มการปลูกฟ้าทะลายโจรเป็นทางเลือก โดยสมาชิกจำนวน 7 ราย พื้นที่รวม 2 งาน ได้เริ่มปลูกเมื่อช่วงเดือนกันยายนที่ผ่านมา และสามารถตัดฟ้าทะลายโจรเพื่อจำหน่ายได้ประมาณ 20 กิโลกรัม ก่อเกิดรายได้จากพืชใหม่ได้อีกทางหนึ่ง

# # # 

ที่มา www.nstda.or.th