“ผักสดคุณภาพ” ผลผลิตจากเมล็ดพันธุ์ ต้นกล้าและ “คนปลูกมีความรู้”

ดิเรก อดีตวิศวกรหนุ่มที่อิ่มตัวกับงานประจำ จับพลัดจับผลูเดินบนเส้นทางเกษตรอินทรีย์กับผลผลิต “ต้นอ่อนผักบุ้ง” ที่เขาและภรรยาใช้เวลาถึงสองปีลองผิดลองถูกเพื่อหวังเป็นอาชีพใหม่

“แฟนผมแพ้เคมีทุกอย่าง แม้แต่ผงชูรส ตอนนั้นต้นอ่อนผักบุ้งมีน้อย เป็นต้นสั้นและใช้เคมี เรามองว่าถ้าปลูกเป็น ใช้เวลา 7 วันก็สร้างรายได้ แต่ข้อมูลการปลูกต้นอ่อนผักบุ้งแทบไม่มี เราต้องลองผิดลองถูกกันเอง ทิ้งไปเยอะมาก กว่าจะได้ความยาวต้นที่เหมาะ ต้นสวย ขาว อวบ”

จากต้นอ่อนผักบุ้งสู่ “น้ำสับปะรดสกัดเย็น” เครื่องดื่มอินทรีย์ขึ้นชื่อที่ใช้ทั้งเนื้อและแกนสับปะรดมาสกัดเป็นน้ำ สร้างมูลค่าให้สับปะรดอินทรีย์ที่ ดิเรก ลงทุนเช่าพื้นที่ปลูกและผ่านการรับรองจากสามพรานโมเดลตามกระบวนการตรวจสอบแบบมีส่วนร่วม หรือ PGS

เส้นทางสายเกษตรอินทรีย์ของ ดิเรก แม้ดูราบรื่น มีผลิตภัณฑ์ที่ได้รับความนิยม มีตลาดอินทรีย์ที่พร้อมรองรับ แต่การอบรมที่มหาวิทยาลัยแม่โจ้ กลับเปิดโลกใบใหม่และปลดล็อคปัญหาที่ซุกอยู่ในตัวเขา

“ผมอยากไปหาความรู้วิธีเก็บเมล็ดพันธุ์และการทำผักสดคุณภาพจริงๆ แต่ไปแล้วได้มากกว่าความรู้ ได้เห็นโอกาส ทำผักสดขายก็ได้ส่วนหนึ่ง แต่ทำเมล็ดพันธุ์ ถ้าเราทำแล้วเก็บ เราช่วยคนอื่นได้ด้วย และถ้าจำหน่ายราคาดีกว่าผักสด”

ดิเรก ทบทวนความรู้ที่ได้มาจากคลิปที่บันทึกเก็บไว้ เขาเปิดฟังวันละหลายหน ตรงไหนที่ไม่เข้าใจ เขาจะเปิดฟังซ้ำ “ตอนไปอบรมผมถ่ายคลิปไว้ตลอด ไม่ถามอาจารย์และไม่จด ต้องการเก็บข้อมูลให้มากที่สุด ฟัง 100 เก็บได้ไม่ถึง 100 เดี๋ยวก็ลืม แต่อัดแล้วมาฟังซ้ำ พยายามทำความเข้าใจด้วยตัวเองแล้วลงมือทำ”

ดิเรก เริ่มต้นจากเมล็ดถั่วฝักยาวสีม่วงพันธุ์สิรินธรจำนวน 5 เมล็ดที่ได้จากการอบรม เขาเตรียมดิน เพาะกล้าตามขั้นตอนที่เรียนรู้มา และรายงานเข้ากรุ๊ปไลน์การอบรมที่มี ผศ.ฉันทนา วิชรัตน์ สาขาพืชผัก คณะผลิตกรรมการเกษตร มหาวิทยาลัยแม่โจ้ ซึ่งเป็นวิทยากรหลักของการอบรมอยู่ในกรุ๊ปไลน์ด้วย

“ถ้าเป็นแต่ก่อนผมไม่เพาะกล้า ขุดดินแล้วโยนเมล็ดเลย แล้วไปลุ้นให้ขึ้น แต่ผมปลูกแบบปราณีตตามอาจารย์ เพาะกล้าก่อน เตรียมดินลึก 20 ซม. ใส่ปุ๋ย ทำค้างรอ ใช้เวลา 2 เดือนเริ่มออกผลผลิต ฝักนึงยาวเป็นวา แล้วเก็บเมล็ดตามที่อาจารย์บอก ไม่รอให้แห้งคาต้น แต่เก็บฝักแก่เต็มที่ เมื่อสีฝักเริ่มเปลี่ยนจากเขียวเป็นเหลือง เก็บเลย”

ผลจากการลองมือลองความรู้ครั้งแรกจากต้นถั่วฝักยาว 5 ต้นนี้ ไม่เพียง ดิเรก จะเก็บเมล็ดถั่วฝักยาวได้ถึง 1,024 เมล็ด และแจกจ่ายให้เพื่อนเกษตรกรแล้ว ยังจุดประกายให้เขาอยากทำพื้นที่เล็กๆ ของเขาเป็นแหล่งเก็บเมล็ดพันธุ์ของแม่โจ้

“แต่ก่อนผมไม่เคยเห็นความสำคัญของเมล็ดพันธุ์ ซื้อที่ไหนก็ได้ แต่พอได้เรียนและลงมือทำเอง ผมคิดว่าเมล็ดพันธุ์เป็นเรื่องที่ยิ่งใหญ่ ถ้าไม่เก็บรักษาให้ดีและเก็บอย่างถูกวิธี ก็จะกลายพันธุ์และหายไป เราไม่รู้ว่าในอนาคตจะมีสักกี่คนที่เก็บเมล็ดพันธุ์ดีๆ ไว้ และถ้าผมทำได้จริง ผมอยากจะเป็นเมล็ดพันธุ์เมล็ดหนึ่งของอาจารย์ที่ส่งต่อให้คนรุ่นหลัง”