‘ชันโรง’ สร้างระบบนิเวศเกษตรอินทรีย์ สร้างรายได้ให้เกษตรกร

จากชันโรงพันธุ์ขนเงินหนึ่งรังที่ได้รับมา จิราภา ขยายรังเพิ่มจนมีไม่ต่ำกว่า 20 รัง และได้ขึ้นทะเบียนเกษตรกรผู้เลี้ยงแมลงเศรษฐกิจ* โดยตั้งเป้าพัฒนามาตรฐานฟาร์มเลี้ยงต่อไป สำหรับน้ำผึ้งชันโรง เธอได้ส่งตรวจคุณภาพกับ ผศ.ดร.อรวรรณ และจำหน่ายให้ผู้สนใจ ขณะเดียวกันเธอได้ขยายความรู้การเลี้ยงชันโรงเพื่อเพิ่มผลผลิตให้สมาชิกในกลุ่มฯ หรือเกษตรกรที่สนใจ

“เราจะช่วยกันแยกรัง เรียนรู้ฝึกทักษะด้วยกัน เพราะความรู้และความชำนาญจะได้ไม่อยู่กับคนๆ เดียว ถ้าใครสนใจอยากเลี้ยง ก็จะไปประเมินพื้นที่ ให้มีแหล่งอาหารพร้อมก่อนเอาไปเลี้ยง ให้เริ่มเลี้ยง 1 รังก่อน ถ้ารอดแล้วถึงเพิ่ม”

จันทร์สุดา วงษ์ศรี สมาชิกกลุ่มฯ เป็นอีกหนึ่งคนที่ก่อนจะได้ชันโรงไปช่วยเพิ่มผลผลิต เธอต้องมาฝึกฝีมือช่วย จิราภา แยกรัง ย้ายรังก่อน แต่นั่นก็ทำให้ฝรั่งในสวนของเธอที่เคยติดลูกบ้างไม่ติดลูกบ้าง กลับติดลูกมากขึ้น แม้อายุต้นยังน้อย แต่ให้ผลผลิตได้ถึง 20 กก./ต้น หรือ สุริยา นาสำแดง ที่ทำสวนผสมผสาน จากเดิมไม่มีชันโรง ได้ผลผลิตฝรั่งประมาณ 500-600 กก./ปี แต่หลังจากมีชันโรงเป็นตัวช่วย ผลผลิตฝรั่งได้ถึง 2 ตัน/ปี   

“ไม่ต้องห่วงว่าผลไม้จะติดดอกหรือลูกมั้ย ให้ชันโรงช่วย ได้ผลผลิตแน่” สุริยา ซึ่งมีพื้นที่ทำเกษตรอินทรีย์ผสมผสานและปลูกป่ารวมกว่า 8 ไร่ ย้ำถึงตัวช่วยเพิ่มผลผลิตให้สวนตัวเอง ขณะเดียวกันเขายังได้ผึ้งกลับมาในพื้นที่ และมีรายได้จากสิ่งมีชีวิตที่กลับคืนสู่ป่าทั้งเห็ดและมดแดง ไม่ต่างจาก จันทร์สุดา ที่เห็ดโคน เห็ดถอบ สร้างรายได้เป็นกอบเป็นกำ เธอบอกว่า ถ้าไม่ปลูกป่าและไม่ทำอินทรีย์ ก็จะไม่มีสิ่งเหล่านี้

“เราทำเกษตรอินทรีย์มุ่งไปที่ระบบนิเวศ พยายามทำให้ชุมชนเรามีระบบนิเวศที่ดี ชันโรงกับผึ้งทำให้เราเข้าใจงาน ศจช. ชุมชนมากขึ้นด้วย จากที่เคยคิดว่าทำและใช้ชีวภัณฑ์ก็จบแล้ว ได้ผลผลิตดีแล้ว ไม่ได้คิดไปถึงระบบนิเวศ พอมีชันโรง เขาเป็นตัวบ่งชี้ได้ ชันโรงรอด แมลงดีตัวอื่นก็รอด เวลาเราเผยแพร่การใช้ชีวภัณฑ์ก็จะไม่ใช่แค่ใช้อย่างไรให้ถูกวิธี แต่ต้องให้สมดุลกับระบบนิเวศด้วย” จิราภา กล่าวทิ้งท้ายถึงสิ่งที่เธอและสมาชิกทำบนเส้นทางของเกษตรอินทรีย์

* แมลงเศรษฐกิจที่เปิดรับขึ้นทะเบียนเกษตรกรผู้เลี้ยงแมลงเศรษฐกิจ ได้แก่ ผึ้งพันธุ์ ผึ้งโพรง ชันโรง ครั่ง จิ้งหรีด