เอนไซม์ ENZease (เอนอีซ)

เมื่อวันที่ 8-9 กุมภาพันธ์ 2567 สถาบันการจัดการเทคโนโลยีและนวัตกรรมเกษตร (สท.) สวทช. ร่วมกับ ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.กิตติ์ธนัตถ์ ญาณพิสิษฐ์ ผู้อำนวยศูนย์ความเป็นเลิศด้านสิ่งทอพื้นเมืองแพรวากาฬสินธุ์ มหาวิทยาลัยกาฬสินธุ์ จัดอบรมถ่ายทอดเทคโนโลยียกระดับคุณภาพผ้าไหมทอมือพื้นเมืองบ้านแสนสุข ต.ยะวึก อ.ชุมพลบุรี จ.สุรินทร์ โดยมีคุณเอี้ยง วันดี ผู้นำกลุ่มผ้าไหมทอมือประยุกต์บ้านแสนสุข และสมาชิกในชุมชนกว่า 40 คน ร่วมเรียนรู้และทดสอบใช้เอนไซม์เอนอีซ (ENZease) ทำความสะอาดเส้นไหมของกลุ่มฯ กว่า 10 กิโลกรัม พร้อมทั้งสำรวจและเก็บตัวอย่างพืชในชุมชนเพื่อนำมาสกัดสี ได้แก่ เปลือกต้นธนนไชย (ภาษาเขมรเรียก หล่งจี๊) ใบต้นสะแบง (ภาษาเขมรเรียก ตราย) ร่วมกับการใช้มอร์แดนท์ต่างๆ ทำให้ได้สีทั้งหมด 6

เมื่อวันที่ 24-26 มกราคม 2567 สถาบันการจัดการเทคโนโลยีและนวัตกรรมเกษตร (สท.) สวทช. ร่วมกับ ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.กิตติ์ธนัตถ์ ญาณพิสิษฐ์ สาขาวิชานวัตกรรมเพื่อการพัฒนาท้องถิ่น คณะศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยกาฬสินธุ์ นำองค์ความรู้การใช้เอนไซม์เอนอีซ (ENZease) ทำความสะอาดเส้นไหม เทคนิคการสกัดสีและการย้อมสีธรรมชาติ ถ่ายทอดให้กลุ่มอาชีพทอผ้าไหมบ้านม่วงสวรรค์ กลุ่มทอผ้าไหมบ้านยางใหม่อำเภอชุมพลบุรี และเครือข่ายชุมชนทอผ้าของสำนักงานพัฒนาชุมชนอำเภอชุมพลบุรี จังหวัดสุรินทร์ รวมกว่า 90 คน โดยได้ร่วมทดสอบใช้เอนไซม์เอนอีซทำความสะอาดเส้นไหม ประหยัดเวลาการเตรียมเส้นไหมสำหรับการย้อมสีได้มากกว่า 50% และฝึกทักษะการสกัดสีจากพืชในท้องถิ่น ได้แก่ ใบสักแห้ง ใบขี้เหล็ก ต้นเข ประโหด (มะพูด) ฝักคูนอ่อนฝักคูนแก่ ร่วมกับการใช้สารมอร์แดนท์ต่างๆ ทำให้ได้เส้นไหมมากกว่า 10 เฉดสี

เมื่อวันที่ 18-19 มกราคม 2567 สถาบันการจัดการเทคโนโลยีและนวัตกรรมเกษตร (สท.) ร่วมกับมหาวิทยาเทคโนโลยีราชมงคลศรีวิชัย (มทร.ศรีวิชัย) จัดกิจกรรมอบรมเชิงปฏิบัติการ “การยกระดับผลิตภัณฑ์สิ่งทอในพื้นที่ภาคใต้: วิสาหกิจชุมชนผ้าทอนาหมื่นศรี” ให้สมาชิกวิสาหกิจชุมชนผ้าทอนาหมื่นศรี ต.นาหมื่นศรี อ.นาโยง จ.ตรัง จำนวน 31 คน เพื่อให้สมาชิกได้พัฒนาทักษะใหม่ๆ และปรับใช้องค์ความรู้วิทยาศาสตร์ เทคโนโลยีและนวัตกรรมยกระดับประสิทธิภาพการผลิต สร้างมูลค่าเพิ่มและพัฒนาคุณภาพผลิตภัณฑ์สิ่งทอให้สอดคล้องกับความต้องการของตลาด โดยมี รศ.ดร.มาหามะสูไฮมี มะแซ มทร.ศรีวิชัย ผู้เชี่ยวชาญด้านวัสดุวิศวกรรมและสิ่งทอ นางดรุณี ภู่ทับทิม และนายประวิทย์ ภู่ทับทิม ปราชญ์ด้านสีย้อมธรรมชาติ กลุ่มดรุณีสีย้อมธรรมชาติ อ.ร่อนพิบูลย์ จ.นครศรีธรรมราช เป็นวิทยากรให้ความรู้การย้อมสีเส้นไหมโดยใช้สีธรรมชาติจากเปลือกไม้มะฮอกกานีและคลั่ง และการปรับใช้มอร์แดนท์หรือสารช่วยย้อมชนิดต่างๆ เช่น มะขามเปียก สารส้ม

เมื่อวันที่ 19 มกราคม 2567 สถาบันการจัดการเทคโนโลยีและนวัตกรรมเกษตร (สท.) ร่วมกับสำนักงานเกษตรอำเภอราษีไศล จ.ศรีสะเกษ จัดอบรมถ่ายทอดเทคโนโลยี “การใช้เอนไซม์เอนอีซ (ENZease) และเทคนิคการสกัดสีจากพืชในท้องถิ่น” ให้สมาชิกกลุ่มทอผ้าบ้านกอย ต.ดู่ อ.ราษีไศล จ.ศรีสะเกษ ผู้เข้าอบรมได้ทดลองใช้เอนไซม์เอนอีซทำความสะอาดเส้นไหมบ้าน (ได้จากหนอนไหมพันธุ์พื้นเมือง) ช่วยให้ติดสีมากขึ้นและลดระยะเวลาย้อมสีจากเดิม 1 วัน เหลือเพียง 1-2 ชั่วโมง พร้อมทั้งร่วมเรียนรู้การสกัดสีจากก้านบัวแดงและใบสาบเสือ ใช้สารส้ม ปูนขาว โคลนในพื้นที่ทุ่งกุลาและขี้เถ้าเป็นสารมอร์แดนท์ พบว่า ก้านบัวแดงให้โทนสีเทาและเขียว ใบสาบเสือให้สีโทนเหลืองเข้ม น้ำตาล หลังเสร็จสิ้นการอบรม คุณจันทรา คำพัน ประธานกลุ่มวิสาหกิจชุมชนทอผ้าไหมมัดหมี่ ได้ขอรับตัวอย่างเอนไซม์ให้สมาชิกทั้ง 26 คน ได้ทดลองใช้

เมื่อวันที่ 18 มกราคม 2567 สถาบันการจัดการเทคโนโลยีและนวัตกรรมเกษตร (สท.) สวทช. ร่วมกับสำนักงานพัฒนาชุมชนจังหวัดยโสธร จัดอบรมถ่ายทอดเทคโนโลยี “การใช้เอนไซม์เอนอีซ (ENZease) และเทคนิคการสกัดสีจากพืชในท้องถิ่น” ให้ชุมชนทอผ้า อำเภอค้อวัง จังหวัดยโสธร ผู้เข้าอบรมได้ทดลองใช้เอนไซม์เอนอีซทำความสะอาดเส้นไหม ช่วยลดความมันลื่นและย้อมติดสีได้ดี นอกจากนี้ยังได้นำพืชในท้องถิ่น ได้แก่ ดอกบัว ก้านบัว เปลือกและใบของสบู่เลือด (พรรณไม้เถา) มาต้มสกัดสีนำไปย้อมเส้นไหมที่ทำความสะอาดแล้ว โดยใช้สารส้มและปูนแดงเป็นสารมอแดนท์ ได้เส้นไหม 9 เฉดสี ก้านบัวให้โทนสีเทาเข้ม ดอกบัวให้โทนสีเขียวใส เปลือกและใบของสบู่เลือดให้โทนสีน้ำตาลเหลือง ผู้เข้าอบรมให้ความสนใจนำความรู้ที่ได้ไปปรับใช้ในงานทอผ้าของชุมชน ซึ่ง สท. จะลงพื้นที่ติดตามอีกครั้งเพื่อผลักดันและเพิ่มทักษะให้ชุมชนต่อไป

เมื่อวันที่ 8 มกราคม 2567 สถาบันการจัดการเทคโนโลยีและนวัตกรรมเกษตร (สท.) สวทช. ร่วมกับโครงการส่งเสริมศิลปาชีพอันเนื่องมาจากพระราชดำริ อ.ศิลาลาด จ.ศรีสะเกษ และสำนักงานพัฒนาชุมชนจังหวัดศรีสะเกษ จัดอบรมเชิงปฏิบัติการถ่ายทอดเทคโนโลยี “ยกระดับการผลิตผ้าไหมพื้นเมือง” ให้กลุ่มเกษตรกร ผู้ประกอบการทอผ้ามาตรฐานนกยูง จำนวน 25 คน ได้ร่วมเรียนรู้และทดลองใช้เอนไซม์ ENZease กำจัดกาวไหม โดยแช่เส้นไหมในน้ำอุณหภูมิ 50 องศาเซลเซียส นาน 3 ชั่วโมง ช่วยประหยัดพลังงานเชื้อเพลิงในการต้ม และประหยัดเวลามากกว่าร้อยละ 50 นอกจากนี้ผู้เข้าอบรมยังได้เรียนรู้การสกัดสีธรรมชาติจากพืชในท้องถิ่น ได้แก่ ใบยูคาลิปตัสและเปลือกมะพร้าวอ่อน โดยใช้สารส้ม ปูนแดงและสนิมเป็นสารมอร์แดนท์ ได้ 6 เฉดสี ได้แก่ สีโทนเทา

เมื่อวันที่ 21-23 ธันวาคม 2566 สถาบันการจัดการเทคโนโลยีและนวัตกรรมเกษตร (สท.) สวทช. ร่วมกับ สำนักงานเกษตรอำเภอราษีไศล จังหวัดศรีสะเกษ จัดกิจกรรมอบรมเชิงปฏิบัติการ “การใช้เทคโนโลยีเอนไซม์และการออกแบบลายอัตลักษณ์สิ่งทอพื้นเมือง” ให้วิสาหกิจชุมชนกลุ่มแม่บ้านทอผ้าไหมสีธรรมชาติ ตำบลด่าน อำเภอราษีไศล จังหวัดศรีสะเกษ เป็นกลุ่มผลิตผ้าไหมที่ได้รับรองตรานกยูงพระราชทาน* มีนายกนก วงศ์รัฐปัญญา น.ส.ปวีณา ทองเกร็ด นักวิจัย สวทช. และนายวิวัฒน์ พร้อมพูน ผู้ช่วยปฏิบัติงานวิจัย สวทช. เป็นวิทยากรให้ความรู้คุณสมบัติของเอนไซม์กับการทำความสะอาดเส้นไหม ทำให้ได้เส้นไหมนุ่ม ลื่น ติดสีได้ดีขึ้น ผู้เข้าอบรมร่วมทดสอบนำเส้นไหมมาย้อมสีธรรมชาติจากสะเดาและเปลือกอะลาง โดยใช้โคลน สารส้มและปูนใสเป็นสารมอร์แดนท์ ทำให้เกิดโทนสีน้ำตาลมากกว่า 6 เฉดสี นอกจากนี้ผู้เข้าอบรมยังได้รับความรู้เรื่องการออกแบบลายผ้าอัตลักษณ์ของท้องถิ่น โดยมีผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.กิตติ์ธนัตถ์

เมื่อวันที่ 19 ธันวาคม 2566 สถาบันการจัดการเทคโนโลยีและนวัตกรรมเกษตร (สท.) สวทช. ร่วมกับสำนักงานเกษตรอำเภอราษีไศล จังหวัดศรีสะเกษ จัดอบรมเชิงปฏิบัติการถ่ายทอดเทคโนโลยีเอนไซม์เอนอีซและการสกัดสีธรรมชาติ ให้กลุ่มผู้ทอผ้าเครือข่ายเกษตรอำเภอและเครือข่ายสำนักงานพัฒนาชุมชนอำเภอราษีไศล จำนวน 61 คน โดยมีนายวิวัฒน์ พร้อมพูน ผู้ช่วยปฏิบัติงานวิจัย สวทช. บรรยายให้ความรู้การใช้เอนไซม์เอนอีซ และร่วมกับผู้เข้าอบรมทดสอบการใช้เอนไซม์เอนอีซ ซึ่งเป็นผลงานวิจัยของ สวทช. ที่ใช้กำจัดสิ่งสกปรกและลอกแป้งเส้นใยฝ้ายในขั้นตอนเดียว เอนไซม์เอนอีซยังช่วยให้เส้นใยฝ้ายสะอาด สัมผัสนิ่มขึ้น ไม่ต้องต้มฝ้าย ขณะที่การทำความสะอาดเส้นใยต้องต้มไม่น้อยกว่า 2-3 ชั่วโมง ทำให้ประหยัดพลังงาน ลดการใช้สารเคมี และเมื่อนำมาย้อมจะติดสีได้ดีและสีสม่ำเสมอกว่าเมื่อเปรียบเทียบกับการไม่ใช้เอนไซม์ นอกจากนี้ ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.กิตติ์ธนัตถ์ ญาณพิสิษฐ์ ผู้อำนวยศูนย์ความเป็นเลิศด้านสิ่งทอพื้นเมืองแพรวากาฬสินธุ์ มหาวิทยาลัยกาฬสินธุ์ ได้ถ่ายทอดความรู้วิธีการสกัดสีธรรมชาติจากเปลือกต้นเพกาให้สีเหลือง ดินทุ่งกุลาให้สีดำ