การเพิ่มศักยภาพการผลิตพลังงานไฟฟ้าจากเชื้อเพลิงชีวมวล

กรณีศึกษา หม้อไอน้ำสำหรับการผลิตไฟฟ้าในโรงงานอุตสาหกรรมน้ำตาล และพืชทางเลือก

การสร้างความมั่นคงทางพลังงาน โดยเพิ่มสัดส่วนการใช้พลังงานที่มีภายในประเทศให้มากที่สุด โดยเฉพาะพลังงานหมุนเวียน การผลิตพลังงานไฟฟ้าจากเชื้อเพลิงชีวมวลเป็นเป้าหมายสำคัญที่กำหนดไว้ในแผนพัฒนาพลังงานทดแทนและพลังงานทางเลือก พ.ศ. 2561 – 2580 (AEDP 2018) อย่างไรก็ตาม พบว่า การใช้พลังงานชีวมวลยังไม่เต็มศักยภาพมากนัก เนื่องจากมีข้อจำกัดด้านคุณสมบัติชีวมวลที่ยังไม่พร้อมใช้งาน ขาดข้อมูลสนับสนุนการเลือกเทคโนโลยีให้มีความเหมาะสมกับชนิดเชื้อเพลิงชีวมวล ชิ้นส่วนอุปกรณ์หม้อไอน้ำยังคงนำเข้าจากต่างประเทศซึ่งเป็นการออกแบบสำหรับเชื้อเพลิงฟอสซิล และ/หรือเป็นการออกแบบที่ใช้ค่าสัมประสิทธิ์การถ่ายเทความร้อน (Heat transfer coefficient) โดยประมาณ ไม่ได้เป็นค่าจำเพาะของหม้อไอน้ำประเภทต่าง ๆ เมื่อใช้เชื้อเพลิงชีวมวลแต่ละชนิด จึงมักประสบปัญหาในการใช้งาน เกิดการหยุดเดินเครื่องเพื่อซ่อมบำรุงบ่อยครั้ง ส่งผลกระทบทั้งด้านต้นทุนและเวลา อย่างไรก็ตาม พบข้อมูลว่า มีความพยายามในการพัฒนาระบบการเผาไหม้ซึ่งรวมถึงหม้อไอน้ำขึ้นเองภายในประเทศ แต่มีระดับการผลิตตามแบบภายใต้ชื่อทางการค้า (Brand) และการออกแบบจากต่างประเทศเป็นหลัก มีบริษัทผู้ผลิตจำนวนหนึ่งเท่านั้นที่มีศักยภาพในการออกแบบและผลิตหม้อไอน้ำได้เอง อย่างไรก็ตาม ยังไม่เป็นที่นิยมใช้มากนัก เนื่องจากมีราคาสูงกว่าการนำเข้าจากต่างประเทศ และยังไม่มีความเชื่อมั่นในการใช้งาน

นอกจากนี้ ข้อจำกัดจากความไม่ต่อเนื่องของเชื้อเพลิงชีวมวลที่ป้อนเข้าสู่โรงไฟฟ้าในบางฤดูกาล ทำให้ราคาเชื้อเพลิงชีวมวลปรับสูงขึ้น ส่งผลกระทบให้ต้นทุนการผลิตไฟฟ้าจากชีวมวลเพิ่มขึ้น แนวทางหนึ่งที่จะช่วยสนับสนุนและลดข้อจำกัดดังกล่าวได้ คือ การมีแหล่งเชื้อเพลิงที่มีความหลากหลาย เพื่อเป็นวัตถุดิบป้อนเข้าโรงไฟฟ้าชีวมวลได้อย่างต่อเนื่องตลอดทั้งปี โดยพืชพลังงานที่จะนำเสนอต่อไปนี้ คือ “อ้อยพลังงาน” ซึ่งเกิดจากการพัฒนาพันธุ์อ้อยป่า โดยมีคุณสมบัติโดดเด่นเมื่อเปรียบเทียบกับไม้โตเร็ว เช่น กระถินยักษ์ กระถินเทพา ยูคาลิปตัส เป็นต้น ได้แก่ ศักยภาพการผลิตไฟฟ้า และการให้ผลผลิตชีวมวลสูง

โครงการร่วมสนับสนุนทุนวิจัยและพัฒนา กฟผ. – สวทช. สำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ (สวทช.) เล็งเห็นความสำคัญและการสร้างโอกาสในการเข้าถึงผลงานวิจัยและพัฒนาฯ ดังกล่าว ซึ่งจะช่วยสนับสนุนภาคการผลิตไฟฟ้าตลอดห่วงโซ่คุณค่าให้มีการผลิตและใช้พลังงานหมุนเวียน ได้อย่างมีประสิทธิภาพและยั่งยืน 

การจัดสัมมนาครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อเผยแพร่ผลการศึกษาโครงการวิจัย “การเผาไหม้เชื้อเพลิงชีวมวลเพื่อการผลิตไฟฟ้า กรณีศึกษา: บริษัท โรงไฟฟ้าน้ำตาลขอนแก่น จำกัด” และ “พืชพลังงานทางเลือก สำหรับโรงไฟฟ้า ชีวมวล” ที่จะช่วยส่งเสริมและสนับสนุนอุตสาหกรรมชีวมวลในประเทศให้มีศักยภาพ สามารถเติบโตได้อย่างยั่งยืน และนำสู่การบรรลุเป้าหมายของประเทศในการเพิ่มสัดส่วนการใช้พลังงานหมุนเวียน ลดการปล่อยก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ มุ่งสู่ความเป็นกลางทางคาร์บอน (ค.ศ. 2050) และเสริมสร้างความมั่นคงทางพลังงานของประเทศ