รู้ใจ ไม่รู้ไต ร่วมชะลอภัยโรคไต ด้วยสิทธิประโยชน์ใหม่สู่สังคม

สำหรับประเทศไทยสถานการณ์ของโรคไตเรื้อรังในประชากรไทยเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็วนับเป็นปัญหาสาธารณสุขและมีผลกระทบต่อเศรษฐกิจของประเทศเป็นอย่างมาก ประเทศไทยมีผู้ป่วยโรคไตเรื้อรังเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว จากระบบคลังข้อมูลด้านการแพทย์และสุขภาพ (HDC) ในปี 2566 พบผู้ป่วยโรคไตเรื้อรัง 1,062,756 คน เพิ่มขึ้นจากปี 2565 มากถึง 85,064 คน จำนวนผู้ป่วยโรคไตเรื้อรังระยะ 3 จำนวน 464,420 ราย ระยะ 4 จำนวน 122,363 ราย และระยะที่ 5 ที่ต้องล้างไตมากถึง 70,474 ราย ดังนั้นจึงมีความจำเป็นที่จะต้องให้การดูแลรักษาผู้ป่วยโรคไตเรื้อรังเพื่อป้องกันหรือชะลอไม่ให้เกิดโรคไตวายระยะสุดท้าย ด้วยการดูแลรักษาตั้งแต่ระยะเริ่มต้น หรือน้อยกว่าระยะที่ 4 เพื่อชะลอความเสื่อมของไตให้ได้ผลดี และลดภาวะแทรกซ้อน โดยแนวทางการการชะลอความเสื่อมของไตในผู้ป่วยโรคไตเรื้อรังมิให้กลายเป็นไตวายเรื้อรังเร็วเกินควร คือ การสร้างความรู้และความตระหนักเกี่ยวกับโรคไต เน้นการจัดการความเสี่ยงของการเกิดโรคไตในชุมชน เพื่อให้ประชาชนมีความรอบรู้ด้านสุขภาพ สามารถดูแลป้องกันตนเองและสมาชิกในครอบครัวไม่ให้ป่วยเป็นโรคไต และให้ผู้ป่วยได้รับบริการที่มีคุณภาพ รวมทั้งพัฒนาชุดสิทธิประโยชน์การคัดกรองความเสี่ยงโรคไต ควบคู่กับการคัดกรองโรคความดันโลหิตสูงและโรคเบาหวาน

ดังนั้นเพื่อเป็นการป้องกันโรคไต และสร้างคุณภาพชีวิตที่ดีให้กับผู้ป่วย จึงจำเป็นที่จะต้องมียุทธวิธีในการตรวจคัดกรองโรคไตในระยะเริ่มต้นซึ่งจะนำไปสู่การวินิจฉัย และการรักษาอย่างทันท่วงที และถือเป็นแนวทางลดการสูญเสียทางเศรษฐกิจให้กับประเทศ รวมทั้งชะลอการสูญเสียให้กับผู้ป่วยและครอบครัว ทั้งนี้เมื่อ 8 มกราคม พ.ศ. 2568 คณะกรรมการหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ (สปสช.) เห็นชอบ “ข้อเสนองบประมาณกองทุนหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ ปี 2569” ตามมติคณะอนุกรรมการนโยบายและยุทธศาสตร์ และเพิ่มสิทธิประโยชน์ใหม่ให้กับคนไทย จำนวน 10 รายการ โดยหนึ่งในสิทธิประโยชน์ใหม่ ได้แก่ ชุดตรวจในปัสสาวะเพื่อตรวจคัดกรองติดตามโรคไตเรื้อรังและภาวะแทรกซ้อนจากเบาหวาน จำนวน 440 ล้านบาท นอกจากนี้ยังให้ความสำคัญต่อการรักษาผู้ป่วยโรคไต โดยวางกรอบงบประมาณให้การบริการผู้ป่วยโรคไตวายเรื้อรังสูงเป็นลำดับต้นๆ แสดงให้เห็นถึงมุ่งเน้นป้องกันและแก้ปัญหาโรคไตอย่างจริงจังของหน่วยงานภาครัฐในระบบสาธารสุข 

อย่างไรก็ตาม หากพิจารณาในอีกมิติ จะเห็นได้ว่า ปัญหาโรคไตเรื้อรังนั้น เป็นปัญหาทางสังคมและเศรษฐกิจระดับมหภาคของประเทศ ซึ่งยากที่จะรับมือแก้ปัญหาโดยหน่วยงานใดหน่วยงานหนึ่ง ซึ่งโรคไตเรื้อรังนั้นมีปัจจัยหลักๆ ได้แก่ 1) ปัจจัยด้านบุคคล 2) ปัจจัยด้านสิ่งแวดล้อม และ 3) ปัจจัยด้านระบบบริการ ทั้งนี้ ซึ่งปัจจัยสำคัญ คือ ปัจจัยด้านบุคคล เช่น อายุ เพศ กรรมพันธุ์ พฤติกรรมสุขภาพ ความอ้วน โรค และการเจ็บป่วย ดังนั้นจะเห็นได้ว่า การผนึกกำลังป้องกันและชะลอโรคไตในหน่วยบริการด้านสุขภาพและการแพทย์ในระดับพื้นฐาน ได้แก่ ระดับชุมชน เช่น โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล (รพ.สต.) จะเป็นกลไกที่มีประสิทธิภาพในการป้องกันและชะลอโรคไตเรื้อรัง ซึ่งเป็นโรคที่มีปัจจัยหลักๆ เกี่ยวเนื่องกับการดูแลรักษาสุขภาพในระดับปฐมภูมิ ที่สำคัญไปกว่านั้น การบูรณาการความร่วมมือจากภาคส่วนต่างๆ ในระดับพื้นที่ ตลอดจนหน่วยงานวิจัยและหน่วยงานให้ทุนในระบบ ววน. ของไทย ให้เกิดพลังภาคีเครือข่ายการวิจัยพัฒนาและใช้ประโยชน์นวัตกรรมในการสร้างเสริมสุขภาพป้องกันโรคไตเรื้อรังและชะลอไตเสื่อมในชุมชน จะเป็นกุญแจสำคัญในการป้องกันชะลอและรักษาโรคไตอย่างยั่งยืนให้กับประเทศ

กำหนดการสัมมนา