เจ้าหญิงแอนดรอเมดา

โดย พงศธร กิจเวช (อัฐ)
Facebook: คนดูดาว stargazer

กาลครั้งหนึ่งนานมาแล้ว ตามตำนานกรีกโบราณในเมืองเอธิโอเปีย (Aethiopia) มีพระราชาซีฟีอัส (Cepheus) พระราชินีแคสซีโอเปีย (Cassiopeia) และพระธิดาคือเจ้าหญิงแอนดรอเมดา (Andromeda)

วันหนึ่งพระราชินีแคสซีโอเปียทรงเอ่ยปากชมเจ้าหญิงแอนดรอเมดาว่างามยิ่งกว่าเทพธิดาแห่งทะเล เมื่อโปไซดอน (Poseidon) เทพเจ้าแห่งทะเลทราบเรื่องนี้ก็โกรธมาก จึงทำให้น้ำท่วมชายฝั่งเมืองเอธิโอเปียและส่งสัตว์ประหลาดซีตัส (Cetus) ที่หัวเป็นหมูป่าตัวเป็นวาฬมาทำลายเมือง

เพื่อหาทางที่จะช่วยปกป้องประชาชนไม่ให้ล้มตายเดือดร้อน พระราชาซีฟีอัสและพระราชินีแคสซีโอเปียจึงทรงปรึกษาเทพพยากรณ์ (oracle) ว่าจะทำอย่างไรดี ? เทพพยากรณ์ได้แนะนำให้คลายความโกรธของโปไซดอนด้วยการสังเวยชีวิตเจ้าหญิงแอนดรอเมดาให้ซีตัส

แม้จะเศร้าโศกพระทัยมากเพียงใด แต่พระราชาซีฟีอัสก็ทรงต้องสั่งให้ล่ามโซ่เจ้าหญิงแอนดรอเมดากับก้อนหินริมทะเลเพื่อสังเวยซีตัส

แต่ก่อนที่ซีตัสจะมาถึง บังเอิญเจ้าชายเพอร์ซีอัส (Perseus) ได้ทรงเหาะผ่านมาพอดี เจ้าชายเพอร์ซีอัสเป็นวีรบุรุษผู้เพิ่งสังหารปีศาจเมดูซา (Medusa) ที่เป็นผู้หญิงมีผมเป็นงู ใครเห็นหน้าต้องกลายเป็นหิน เมื่อเจ้าชายเพอร์ซีอัสทรงเห็นเจ้าหญิงแอนดรอเมดาก็เกิดรักแรกพบ จึงทรงเหาะลงมาถามเจ้าหญิงแอนดรอเมดาถึงสาเหตุที่ถูกล่ามโซ่ไว้

ภาพเจ้าชายเพอร์ซีอัส (กลางภาพ) กำลังทรงช่วยเจ้าหญิงแอนดรอเมดา (ขวามือ) โดยขว้างก้อนหินใส่ซีตัส (ซ้ายมือ) วาดบนภาชนะเหยือก ศิลปะกรีก อายุประมาณ 575-550 ปีก่อนคริสตกาล
ที่มาภาพ Wikipedia

เมื่อทราบเรื่องทั้งหมดแล้ว เจ้าชายเพอร์ซีอัสก็ทรงอาสาจะช่วยเจ้าหญิงแอนดรอเมดา โดยทรงปลดโซ่ให้ และเมื่อซีตัสมาถึง เจ้าชายเพอร์ซีอัสก็ทรงใช้ดาบวิเศษสังหารซีตัส

โปไซดอนไม่กล้าทำอะไรเจ้าชายเพอร์ซีอัส เนื่องจากเจ้าชายเพอร์ซีอัสเป็นโอรสของซูส (Zeus) ราชาแห่งเทพเจ้าทั้งปวง แต่ลงโทษราชินีแคสซีโอเปียให้นั่งเก้าอี้ลงทัณฑ์ทรมานอยู่บนท้องฟ้า

หลังจากนั้นเจ้าหญิงแอนดรอเมดาก็อภิเษกสมรสกับเจ้าชายเพอร์ซีอัส

ภาพวาดกลุ่มดาวแอนดรอเมดาจากหนังสือ Uranographia ของ Johannes Hevelius ค.ศ. 1690 (พ.ศ. 2233)
ที่มาภาพ Wikipedia

ตำนานเรื่องนี้ประทับใจชาวกรีกมาก จึงกำหนดดาวบนท้องฟ้าเป็นกลุ่มต่าง ๆ ตามตำนานคือ กลุ่มดาวแอนดรอเมดา, กลุ่มดาวซีฟีอัส, กลุ่มดาวแคสซีโอเปีย (คนไทยเรียก ดาวค้างคาว), กลุ่มดาวเพอร์ซีอัส, กลุ่มดาวซีตัส แล้วยังมีกลุ่มดาวม้าปีก (Pegasus เพกาซัส) เป็นม้าวิเศษสีขาวมีปีกบินได้ ที่เกิดจากเลือดของเมดูซาเมื่อตอนเจ้าชายเพอร์ซีอัสใช้ดาบวิเศษตัดคอสังหารเมดูซา

ภาพกลุ่มดาวที่เกี่ยวข้องกับตำนานเจ้าหญิงแอนดรอเมดา
ที่มาภาพ โปรแกรม Stellarium 0.22.1 (ดาวน์โหลดฟรี) วันที่ 29 กรกฎาคม พ.ศ. 2565 เวลา 04:00 น. กรุงเทพฯ

ในกลุ่มดาวแอนดรอเมดามีวัตถุท้องฟ้าที่น่าสนใจมากที่สุดคือ ดาราจักรหรือกาแล็กซีแอนดรอเมดา (Andromeda Galaxy) หรือ M31 เป็นวัตถุท้องฟ้าที่ไกลที่สุดที่เราสามารถเห็นได้ด้วยตาเปล่า (ไม่ต้องใช้กล้องดูดาว) ห่างจากโลกประมาณ 2.45 ล้านปีแสง หรือประมาณ 23 ล้านล้านล้านกิโลเมตร แต่กาแล็กซีแอนดรอเมดามีความสว่างไม่มากคือมีอันดับความสว่างหรือโชติมาตรปรากฏ (apparent magnitude) 3.4 ต้องออกไปดูในที่มืดสนิทไกลจากเมือง ไม่มีมลพิษแสงจากแสงไฟฟ้ารบกวน

กาแล็กซีแอนดรอเมดากำลังเคลื่อนที่พุ่งมาหากาแล็กซีทางช้างเผือก (Milky Way Galaxy) ที่เราอาศัยอยู่ ด้วยความเร็ว 110 กิโลเมตรต่อวินาที คาดว่าอีกประมาณ 4 พันล้านปี กาแล็กซีทั้งสองจะชนกัน

ช่วงปลายเดือนกรกฎาคมตอนก่อนเช้ามืดกลุ่มดาวแอนดรอเมดาจะอยู่ทางทิศเหนือ สูงเกือบกลางศีรษะ ลองออกไปชมกันนะครับ