ดร.ปราโมทย์ ไตรบุญ
ธนาคารทรัพยากรชีวภาพแห่งชาติ สวทช.
พรรณไม้ที่พบตามป่าดิบเขา มีชื่อเรียกอื่นว่า ปุดเขย่ง ปุดอาจารย์เต็ม จัดอยู่ในวงศ์ขิงข่า (Zingiberaceae)
ลักษณะเป็นไม้ล้มลุกหลายปี ลำต้นเป็นเหง้าอยู่เหนือดิน มีรากค้ำอยู่รอบ ๆ ส่วนเหง้าตามซากอินทรียวัตถุที่ทับถมหนา กอแยกกันห่าง ๆ ลำต้นเทียมเกิดจากส่วนของกาบใบอัดกันแน่น สูงได้เกือบถึง 2 เมตร ใบเดี่ยว เรียงสลับระนาบเดียว รูปใบหอกแกมรูปขอบขนาน ช่อดอกแบบช่อเชิงลดเกิดอยู่บริเวณเหง้า มีได้หลายช่อต่อลำต้นเทียม ใบประดับแต่ละใบรองรับหนึ่งดอก ดอกมีสีขาวถึงสีชมพูอ่อน มีกลีบเลี้ยงและกลีบดอกที่ไม่โดดเด่น แต่ส่วนที่เด่นบนดอกคือเกสรเพศผู้ที่เป็นหมันจำนวน 5 เกสรที่เปลี่ยนรูปคล้ายกลีบดอกสีชมพูอ่อน ตามใกล้ขอบทั้งสองข้างมีแนวประสีชมพูจำนวนมาก ผลแบบผลแห้งแตก รูปทรงค่อนข้างกลม ส่วนปลายมีกลีบเลี้ยงติดทน มีหลายเมล็ด
ปุดเต็มพบได้เฉพาะนิเวศป่าดิบเขา ที่ระดับความสูงมากกว่า 1,000 เมตร ในภาคกลางถึงภาคตะวันออก
ตัวอย่างต้นแบบของ Geostachys smitinandii K.Larsen คือ Larsen, Smitinand & Warncke 55 เก็บจาก Khao Khiao (เขาเขียว จังหวัดนครนายก-ปราจีนบุรี)
อ้างอิง: Larsen, K. 2001. Geostachys smitinandii K.Larsen (Zingiberaceae), a new species from Thailand. Thai Forest Bulletin (Botany) 29: 17-22.
About Author
