ม.มหิดลสร้างสรรค์นวัตกรรมเรียนรู้สื่อสัญญาณทารก สร้างสายสัมพันธ์แม่-ลูก

บ่อยครั้งที่ลูกร้อง แต่คุณแม่ไม่รู้ว่าลูกต้องการอะไร เนื่องจากลูกยังไม่สามารถสื่อสารเป็นคำพูดได้ เพราะยังอยู่ในวัยทารก หรือคุณแม่บางรายไม่สามารถปลอบโยนให้ลูกหยุดร้องไห้ได้ อาจเนื่องมาจากไม่เข้าใจในสิ่งที่ลูกต้องการสื่อสาร จึงตอบสนองต่อความต้องการของลูกไม่เหมาะสม ส่งผลให้คุณแม่เกิดความวิตกกังวลในการเลี้ยงลูกได้

ที่ผ่านมา อาจารย์สุดหทัย ศิริเทพมนตรี อาจารย์ประจำภาควิชาการพยาบาลสูติศาสตร์-นรีเวชวิทยา คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล ได้มีความพยายามที่จะศึกษาเพื่อสร้างความรู้ความเข้าใจระหว่างคุณแม่และลูกน้อย ผ่าน “นวัตกรรมเรียนรู้สื่อสัญญาณทารก“ จนปัจจุบันได้เป็นผลงานรับรองลิขสิทธิ์ผ่านกรมทรัพย์สินทางปัญญา

”สื่อสัญญาณทารก“ แบ่งตามความต้องการพื้นฐานของทารกในช่วงขวบปีแรกได้ใน 6 ลักษณะ ได้แก่ หิว อิ่ม เล่น นอน พอใจ และไม่สบาย โดยเมื่อทารกต้องการสื่อว่าหิว สังเกตุได้จากทั้งการดูดนิ้ว ดูดปาก หันหน้าหาเต้านมแม่ และเมื่อลูกน้อยหิวจนทนไม่ไหวจะแสดงออกโดยการร้องไห้ ส่วนเมื่ออิ่มนมแล้ว มักจะหันหน้าหนี ไม่ยอมดูดนมต่อ หรือหลับคาเต้านม

และเมื่อถึงเวลาต้องการเล่น หรือพึงพอใจจะส่งเสียงอ้อแอ้ จ้องมองหน้าตาเบิกกว้าง ขยับแขนขา และเมื่อลูกต้องการนอนหลับจะเคลื่อนไหวช้าลง หรือดันตัวออกจากคุณแม่และเริ่มหลับตา ครั้นเมื่อลูกน้อยไม่สบายจะแสดงออกโดยการกำมือ นิ่วหน้า แอ่นหลัง ส่งเสียงร้องไห้ดิ้นไปมา เป็นต้น

อย่างไรก็ดี ยังมีสื่อสัญญาณจากลูกน้อยบางประการที่เป็นการแสดงออกแบบไม่ชัดเจน ซึ่งคุณแม่จำเป็นต้องสังเกตุและเรียนรู้ด้วยตัวเอง เช่น เวลาหิวบางครั้งลูกน้อยจะแสดงออกโดยขยับขาตีเบาะ หรือนอนยกขาเหยียด เมื่อเวลาอิ่มจะเหยียดแขนขาตรง ถึงเวลาต้องการอยากพักผ่อนอาจแสดงสีหน้าเฉยเมย หรือย่นหน้าผาก เมื่อพึงพอใจจะวางมือไว้ใกล้ใบหน้า หรือนอนลืมตามองเงียบๆ ภายหลังตื่น และเมื่อรู้สึกไม่สบายอาจกางนิ้วมือ เป็นต้น

หากคุณแม่ใส่ใจเรียนรู้สื่อสัญญาณจากลูกน้อยอยู่เสมอ จะช่วยทำให้เข้าใจในสิ่งที่ลูกต้องการจะสื่อสารแม้ปราศจากคำพูด และทำให้คุณแม่สามารถตอบสนองความต้องการของลูกน้อยได้อย่างเหมาะสม ช่วยส่งเสริมสายสัมพันธ์ที่ดีระหว่างแม่กับลูก ทำให้ลูกมีพัฒนาการที่ดีสมวัย และเป็นการเตรียมพร้อมยามลูกไม่สบายได้ทันท่วงที

ติดตามข่าวสารที่น่าสนใจจากมหาวิทยาลัยมหิดลได้ที่ www.mahidol.ac.th

สัมภาษณ์ และเขียนข่าวโดย ฐิติรัตน์ เดชพรหม นักประชาสัมพันธ์ (ชำนาญการ) งานสื่อสารองค์กร กองบริหารงานทั่วไป สำนักงานอธิการบดี มหาวิทยาลัยมหิดล โทร. 0-2849-6210