ม.มหิดล คิดค้นนวัตกรรมชุดตรวจโรคติดเชื้อเมลิออยโดสิส แม่นยำมาตรฐานระดับโลก

ในขณะที่โรค COVID-19 ยังคงแพร่ระบาดอย่างต่อเนื่อง และด้วยปัญหาอุทกภัยที่กำลังถาโถมอยู่ในขณะนี้ สิ่งที่น่าวิตกไม่แพ้ปัญหาการแพร่ระบาดของเชื้อไวรัส COVID-19 คือ โรคที่มากับฤดูฝน ซึ่งโรคที่พบมากเป็นอันดับต้นๆ ของประเทศเกษตรกรรม ซึ่งต้องอาศัยดินและน้ำในการทำการเกษตร คือ “โรคติดเชื้อเมลิออยโดสิส” หรือ “โรคไข้ดิน” เนื่องจากเชื้อแบคทีเรียก่อโรคอาศัยอยู่ในดิน

ประเทศไทย แม้กำลังมุ่งสู่การเป็นประเทศนวัตกรรม แต่ในปัจจุบันก็ยังนับเป็นประเทศเกษตรกรรม โดยมักพบโรคติดเชื้อเมลิออยโดสิสทางภาคอีสาน ซึ่งร้อยละ 40 ของผู้ป่วยมักเสียชีวิต และที่สำคัญยังไม่มีวัคซีนใดๆ ใช้ป้องกัน

รองศาสตราจารย์ ดร.นริศรา จันทราทิตย์ อาจารย์ประจำภาควิชาจุลชีววิทยาและอิมมิวโนโลยี คณะเวชศาสตร์เขตร้อน มหาวิทยาลัยมหิดล ได้ทุ่มเทเวลากว่า 3 ทศวรรษในการทำงานวิจัยเพื่อค้นหาวิธีวินิจฉัย ป้องกัน และลดการเสียชีวิตจากโรคติดเชื้อเมลิออยโดสิส จนสามารถคิดค้นและพัฒนา “ชุดตรวจแอนติบอดีอย่างง่ายเพื่อวินิจฉัยโรคเมลิออยโดสิสได้รวดเร็ว” (Point-of-care test for rapid serological diagnosis of melioidosis)

ซึ่งเป็นชุดตรวจแอนติบอดีที่มีรูปแบบคล้าย ATK ที่ใช้ตรวจเลือด โดยบุคลากรทางการแพทย์ ที่สามารถบอกผลการตรวจทั้งบวกและลบด้วยการอ่านสีด้วยตาเปล่า โดยได้ยื่นจดสิทธิบัตร และต่อยอดสู่ภาคธุรกิจ ดำเนินการโดย สถาบันบริหารจัดการเทคโนโลยีและนวัตกรรม (iNT) มหาวิทยาลัยมหิดล จำหน่ายแล้วทั้งในประเทศ และต่างประเทศ ซึ่งจากการทดสอบยืนยันแล้วว่าเป็นชุดตรวจที่ให้ผลแม่นยำมาตรฐานระดับโลก

แม้ที่ผ่านมา ประเทศไทยจะเป็นประเทศที่พบการเสียชีวิตจากโรคติดเชื้อเมลิออยโดสิสในอัตราที่สูงมาก แต่ก็ยังไม่ได้มีความตระหนักในปัญหาดังกล่าวกันเท่าที่ควร และด้วยความมุ่งมั่นที่จะร่วมผลักดันให้มหาวิทยาลัยมหิดลได้ก้าวขึ้นสู่การเป็นมหาวิทยาลัยอันดับโลก จากการเป็นผู้นำในการศึกษาวิจัยค้นหาวิธีวินิจฉัย ป้องกัน และลดการเสียชีวิตจากโรคติดเชื้อเมลิออยโดสิส นอกเหนือจากการเป็นผู้นำวิจัยโรคเขตร้อนต่างๆ เช่น ไข้มาลาเรีย ไข้เลือดออก แห่งภูมิภาคเอเชีย ของคณะเวชศาสตร์เขตร้อน มหาวิทยาลัยมหิดล

ได้เป็นแรงบันดาลใจให้ รองศาสตราจารย์ ดร.นริศรา จันทราทิตย์ ยังคงทำงานต่อยอดการศึกษาวิจัยโรคติดเชื้อเมลิออยโดสิสอย่างต่อเนื่อง อีกทั้งสามารถผลิตบัณฑิตทั้งในระดับปริญญาโทและเอกภายใต้โครงการวิจัยดังกล่าวถึงปัจจุบันมาแล้วกว่า 30 ราย และเมื่อเร็วๆ นี้ด้วยผลงานวิจัยอันโดดเด่นของ รองศาสตราจารย์ ดร.นริศรา จันทราทิตย์ ยังส่งผลให้สามารถคว้ารางวัลมหาวิทยาลัยมหิดล ประจำปีการศึกษา 2563 ประเภทดีเด่นเฉพาะทาง สาขาการวิจัย มาได้อย่างภาคภูมิ

รองศาสตราจารย์ ดร.นริศรา จันทราทิตย์ ได้กล่าวฝากนักวิจัยรุ่นหลัง ถึงหลักการทำวิจัยให้ประสบความสำเร็จโดยให้มุ่งเน้นเรื่องคุณภาพ และประโยชน์เพื่อประชาชนเป็นที่ตั้ง นอกจากนี้ ยังได้แสดงความห่วงใยต่อประชาชนคนไทยในพื้นที่ประสบอุทกภัยว่า นอกจากควรเฝ้าระวังการติดเชื้อไวรัส COVID-19 แล้ว ยังควรเฝ้าระวังไม่ให้ติดเชื้อเมลิออยโดสิสที่มากับดินและน้ำด้วย โดยเฉพาะอย่างยิ่งผู้ป่วยโรค COVID-19 ที่ติดเชื้อเมลิออยโดสิสด้วย จะยิ่งมีโอกาสเสี่ยงต่อการเสียชีวิตได้มากขึ้น สามารถป้องกันได้โดยการใส่รองเท้าบูทกันน้ำ รักษาความสะอาดร่างกาย และล้างมือ ตลอดจนใส่หน้ากากอนามัยอยู่เสมอ เนื่องจากเป็นโรคที่สามารถติดต่อได้ทั้งจากการหายใจ และการสัมผัส เช่นเดียวกับ COVID-19 ซึ่งหากพบอาการผิดปกติ เช่น เป็นฝี หนอง ไอ หรือมีไข้โดยไม่ทราบสาเหตุควรรีบพบแพทย์

ติดตามข่าวสารที่น่าสนใจจากมหาวิทยาลัยมหิดลได้ที่ www.mahidol.ac.th

สัมภาษณ์ และเขียนข่าวโดย
ฐิติรัตน์ เดชพรหม
นักประชาสัมพันธ์ (ชำนาญการ) งานสื่อสารองค์กร กองบริหารงานทั่วไป
สำนักงานอธิการบดี มหาวิทยาลัยมหิดล โทร. 0-2849-6210