ค้อเชียงดาว

ดร.ปราโมทย์ ไตรบุญ
ธนาคารทรัพยากรชีวภาพแห่งชาติ สวทช.

ค้อเชียงดาว: Trachycarpus oreophilus Gibbons & Spanner

พรรณไม้ที่พบเฉพาะบริเวณหน้าผาหินปูนที่เปิดโล่ง มีชื่อเรียกอื่นว่า ค้อดอย จัดอยู่ในวงศ์ปาล์ม (Arecaceae)

ลักษณะเป็นปาล์มยืนต้น ลำต้นเดี่ยว สูงได้ถึง 10 เมตร เส้นผ่าศูนย์กลางลำต้น 10-16 เซนติเมตร มีแผ่นเส้นใยหุ้มตามลำต้น ใบเดี่ยว เรียงเวียนเป็นกลุ่มอยู่ที่ปลายยอด รูปเกือบกลม แผ่นใบพับจีบ ก้านใบยาว 40-50 เซนติเมตร ช่อดอกแบบช่อกระจุกแยกแขนง ก้านช่อดอกสั้น เกิดตามซอกใบ ดอกแยกเพศต่างต้นแกมดอกสมบูรณ์เพศ ดอกสีขาวนวลอมเหลือง ดอกเพศผู้ ดอกเพศเมีย และดอกสมบูรณ์เพศมีรูปร่างและขนาดใกล้เคียงกัน กลีบเลี้ยง 3 กลีบ โคนกลีบเชื่อมติดกันเล็กน้อย กลีบดอก 3 กลีบ แยกอิสระ มีขนาดยาวกว่ากลีบเลี้ยง ในดอกสมบูรณ์เพศมีเกสรเพศผู้ 6 เกสร สีเหลือง เกสรเพศเมียอยู่ตรงกลาง ผลแบบผลผนังชั้นในแข็ง รูปทรงเกือบกลมกึ่งรูปไต สีเขียวอมเหลือง เมื่อแก่สีเหลืองอมน้ำตาล

ค้อเชียงดาวพบได้เฉพาะนิเวศภูเขาหินปูนในจังหวัดเชียงใหม่

ตัวอย่างต้นแบบของ Trachycarpus oreophilus Gibbons & Spanner คือ Gibbons & Spanner s.n. เก็บจาก Doi Chiang Dao (ดอยเชียงดาว จังหวัดเชียงใหม่)

อ้างอิง: Gibbons, M. and Spanner, T. W. 1997. Trachycarpus oreophilus-The Thailand Trachycarpus. Principes 41(4): 201-207.