แมงป่องเป็นสัตว์พวกหนึ่งที่มีความมหัศจรรย์ และความพิเศษที่หาดูได้ยาก นั่นคือ พฤติกรรมการเลี้ยงดูแลลูกของแมงป่อ

ชื่อหรือไม่ แม่ลูกแมงป่องมีสายสัมพันธ์ที่แน่นแฟ้น ไม่แพ้แม่ลูกคู่อื่นๆ

หลังจากปฏิสนธิแล้วลูกอ่อนแมงป่องจะพัฒนาในท้องแม่นาน 8-12 เดือน และคลอดออกมาเป็นตัวทางช่องอวัยวะเพศ (Gonopore) ของเพศเมียที่อยู่ด้านท้อง เมื่อลูกคลอดออกมา แม่จะใช้ขาประคองลูกไว้ไม่ให้ตกสู่พื้น ลูกที่เกิดมาใหม่ประมาณ 20 ตัว จะค่อยๆ ไต่ตัวแม่ขึ้นไป แล้วเรียงตัวเป็นระเบียบบนหลังของแม่

ยกตัวอย่าง ลูกแมงป่องช้างในระยะที่ 1 นี้ แต่ละตัวหนักประมาณ 0.2 กรัม แรกเกิดจะมีสีขาวและสีจะค่อยๆ คล้ำขึ้น แล้วลอกคราบครั้งแรกบนหลังแม่ ใช้เวลาตั้งแต่เกิดจนลอกคราบครั้งที่ 1 ประมาณ 8-9 วัน หลังจากลอกคราบครั้งที่ 1 หมดทุกตัวแล้ว จะอยู่บนหลังแม่ต่อประมาณ 3-4 วัน เมื่อแข็งแรงแล้ว จึงลงสู่พื้นดิน

หลังจากที่ลงสู่พื้นดิน ลูกแมงป่องช้างแต่ละตัวมีอัตราการเจริญเติบโตไม่เท่ากัน มีการลอกคราบเพื่อการเจริญเติบโต 7 ครั้ง หลังจากลอกคราบใหม่ๆ ลูกแมงป่องช้างจะมีสีอ่อนกว่าตัวอื่นๆ ช่วงนี้เป็นช่วงที่อ่อนแอ และมีโอกาสถูกจับกินได้ง่ายทั้งจากผู้ล่าอื่นและจากการกินพวกเดียวกันเอง

การเจริญเติบโตตั้งแต่แรกเกิดจนเป็นตัวเต็มวัยใช้ระยะเวลาประมาณ 2 ปี จึงจับคู่ผสมพันธุ์ ออกลูกปีละครั้ง และในช่วงชีวิตหนึ่งมีลูกได้อย่างน้อย 2 ครั้ง แมงป่องช้างเป็นพวกที่ชอบขุดรูอยู่ใต้ดินหรือตามใต้ขอนไม้ โดยในโพรงพบว่ามีการเลี้ยงดูลูกในแต่ละรุ่นเป็นระยะเวลายาวนาน 1-2 ปี ในโพรงจึงพบลูกหลายๆ รุ่นอยู่ด้วยกัน ซึ่ง Shivashankar (1994) เรียกว่าพฤติกรรมการอยู่รวมกันแบบกึ่งสังคม (Advanced sub social behavior)

พฤติกรรมที่น่าสนใจของแมงป่องคือการเลี้ยงดูลูก เช่นพบพฤติกรรมการป้อนน้ำให้ลูกของแมงป่องช้างภายนอกโพรง ใกล้ๆบริเวณปากรู แม่ช่วยจับเหยื่อที่มีขนาดใหญ่ให้ลูก อีกทั้งป้องกันอันตรายให้ลูก โดยช่วงระยะแรกๆ ลูกมักหลบเข้าซุกใต้ตัวแม่ และอยู่รวมกันเป็นกระจุก

แม่แมงป่องป้อนน้ำให้ลูก

 

รื่องน่ารู้เกี่ยวกับแมงป่อง

  • แมงป่องทุกชนิดมีพิษ เป็นสารประกอบพวกโปรตีน แต่ละชนิดมีความรุนแรงของพิษแตกต่างกัน
  • แมงป่องใช้พิษเพื่อทำให้เหยื่อมีอาการเป็นอัมพาต แล้วจึงค่อยๆ กินเหยื่อเป็นอาหาร แมงป่องจึงเป็นผู้ล่าที่สำคัญต่อระบบนิเวศ ช่วยควบคุมจำนวนของเหยื่อได้แก่ แมลง และสัตว์มีกระดูกสันหลังขนาดเล็ก
  • ปัจจุบันมีการศึกษาเกี่ยวกับพิษของแมงป่องเพื่อนำมาใช้ประโยชน์ทางการแพทย์ เช่น ใช้พิษแมงป่องฆ่าเซลล์มะเร็ง
  • แมงป่องบางชนิด เช่น แมงป่องช้าง ถูกนำมาบริโภคเป็นอาหารและด้วยความเชื่อในเรื่องสรรพคุณทางยาเช่น การรักษาโรคอัมพาต
เรียบเรียงข้อมูล / ภาพ จากโปสเตอร์ "การกำเนิดและการลอกคราบเพื่อการเติบโตของแมงป่อง" โดย อุบลวรรณ บุญฉ่ำ มหาวิทยาลัยนเรศวร จัดแสดงในงานประชุมวิชาการประจำปีโครงการ BRT ครั้งที่ 14