ในงานประชุมวิชาการประจำปี 2557 ของสำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ (สวทช.) เมื่อวานนี้ (1 เมษายน 2557) มีการสัมมนาเรื่อง การเพาะเลี้ยงเห็ดในชุมชน ตั้งแต่เวลา 13.30 – 16.30 น. ณ ห้องประชุม CC-404 อาคารศูนย์ประชุมอุทยานวิทยาศาสตร์ประเทศไทย โดยมีวิทยากร 5 ท่าน ในที่นี้ขอกล่าวถึงการบรรยายของ 3 ท่านหลัง ดังนี้

1. ดร.สายัณห์ สมฤทธิ์ผล ศูนย์พันธุวิศวกรรมและเทคโนโลยีชีวภาพแห่งชาติ บรรยายในหัวข้อ การเพาะเลี้ยงเห็ดเผาะในป่าชุมชน สรุปการบรรยายได้ว่า เห็ดเผาะเวลารับประทานจะกรอบ มีมากทางภาคอีสานและเหนือ มีราคาค่อนข้างแพง ในสภาพอากาศที่แห้งแล้งพืชอาศัยที่ดีสำหรับเห็ดเผาะเช่น กล้าไม้รัง ไม้พวง ส่วนในอากาศไม่แห้งแล้งไม้วงศ์ยางเป็นพืชอาศัยที่ดี ความรู้เกี่ยวกับเห็ดเผาะเหล่านี้จะนำไปสู่การเพาะเลี้ยงเห็ดในชุมชน เช่น 1. เห็ดเผาะแบ่งเป็น 2 ชนิดคือ เห็ดเผาะฝ้ายและเห็ดเผาะหนัง โดยมีลักษณะที่แตกต่างกันคือ เห็ดเผาะฝ้ายจะมีเส้นใยรอบดอกมาก ฟู เกิดเป็นกลุ่ม ผนังด้านนอกของดอกมีสีขาว ส่วนเห็ดเผาะหนังมีเส้นใยรอบดอกเรียบมีน้อย เกิดกระจัดกระจาย ผนังด้านนอกของดอกมีสีดำ เห็ดเผาะเมื่อเลี้ยงในอาหารเลี้ยงเชื้อจะสร้างเส้นใยที่มีโครงสร้างเฉพาะ  2. เห็ดเผาะอาศัยอยู่กับพืชแบบพึ่งพาโดยอาศัยธาตุอาหารซึ่งกันและกัน  3. จากการศึกษามาเป็นเวลานาน พืชอาศัยของเห็ดเผาะคือ ยางนา เห็ดเผาะอาศัยอยู่กับต้นสนสามใบได้แต่อาจไม่ดีเท่ายางนา หลังจากเห็ดเผาะอาศัยอยู่กับพืช รากของพืชจะบวมและเป็นฝ้าขาวๆ (เส้นใยของเห็ดเผาะที่มาห่อหุ้มไว้) ไม้วงศ์ยางอาจเป็นพืชอาศัยของเห็ดเผาได้  4. ความรู้ด้านการปลูกเชื้อ เอาเห็ดเผาะที่แก่ผสมน้ำแล้วรดที่รากของพืช รากจะมีเชื้อเห็ด  5. ความรู้เรื่องระบบนิเวศเกี่ยวกับปัจจัยแวดล้อมและพืชอาศัย

2. นายปราโมทย์ ไทยทัตกุล ศูนย์รวมสวนเห็ดบ้านอรัญญิก บรรยายในหัวข้อ การเพาะเลี้ยงเห็ดในถุงพลาสติก สรุปการบรรยายได้ว่า การเพาะเลี้ยงเห็ดในถุงพลาสติก แบ่งได้เป็น 4 ขั้นตอนคือ 1. การเลี้ยงเส้นใยเห็ดในอาหารวุ้น PDA (ประกอบด้วยมันฝรั่ง กลูโคส วุ้นผง น้ำ) ขั้นตอนนี้ยุ่งยากต้องทำในตู้ปลอดเชื้อ คนทั่วไปที่คิดจะเพาะเห็ดขายจะไม่ทำในขั้นตอนนี้  2. การเลี้ยงเส้นใยเห็ดในขวดข้าวฟ่าง ขั้นตอนนี้ยุ่งยากเช่นกัน คนทั่วไปไม่นิยมทำด้วยตนเอง  3. การเลี้ยงเส้นใยเห็ดในถุงพลาสติก ในถุงจะประกอบด้วยขี้เลื่อยไม้ยางพารา (หาได้ง่าย ราคาถูก ใช้กันเยอะ) รำละเอียด ยิปซั่ม ปูนขาว ดีเกลือ ผสมให้เข้ากันด้วยมือหรือเครื่อง แล้วปรับความชื้นไปที่ 60-65% แล้วนำถุงไปนึ่งภายในวันนั้น  4. การเปิดดอกเห็ดในโรงเปิดดอก ขั้นตอนนี้จะเกิดดอกเห็ดโผล่ออกมาจากถุงพลาสติก พร้อมที่จะเก็บไปขายหรือรับประทาน

3. คุณอุนารินทร์ กิจไพบูลทวี ผู้อำนวยการสถานีเห็ด บรรยายในหัวข้อ การเพาะเลี้ยงเห็ดในชุมชน และการขยายผล สรุปการบรรยายได้ว่า สถานีเห็ดตั้งอยู่ที่คลองสาม จังหวัดปทุมธานี มีการเพาะเลี้ยงเห็ด แปรรูปเห็ดแบบครบวงจร และยังเปิดสอนการเพาะเลี้ยงเห็ดสำหรับผู้ที่สนใจฟรี ในตอนแรกสถานีเห็ดตั้งขึ้นเพื่อเพาะเลี้ยงเห็ดตามความต้องการของลูกค้ารายใหญ่เพียงอย่างเดียว แต่ต่อมาเกิดปัญหาในการควบคุมการผลิตให้ได้ตามความต้องการของลูกค้า จึงหยุดส่ง จึงเป็นจุดเริ่มของสถานีเห็ดในการหันมาแปรรูปเห็ด ผลิตภัณฑ์แปรรูป เช่น น้ำเห็ด (เห็ด 5 อย่างผสมน้ำผึ้ง) น้ำพริกเห็ดสูตรเผ็ดมากและเผ็ดน้อย (เห็ดสดผสมไฟเบอร์ (เนื้อเห็ดหลังจากการคั้นน้ำ)) เห็ดดอง

ที่มา: เรียบเรียงจากการฟังบรรยายในหัวข้อดังกล่าวข้างต้น– ( 1431 Views)

เมื่อวานนี้ (1 เมษายน 2557) ในงานประชุมวิชาการประจำปี 2557 ของสำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ (สวทช.) มีการสัมมนาเรื่อง การเพาะเลี้ยงเห็ดในชุมชน ตั้งแต่เวลา 13.30 – 16.30 น. ณ ห้องประชุม CC-404 อาคารศูนย์ประชุมอุทยานวิทยาศาสตร์ประเทศไทย โดยมีวิทยากร 5 ท่าน ในที่นี้ขอกล่าวถึงการบรรยายของ 2 ท่านแรก ดังนี้

1. นายกฤษชนะ นิสสะ โครงการศูนย์พัฒนาการเกษตรภูสิงห์อันเนื่องมาจากพระราชดำริฯ อ.ภูสิงห์ จังหวัดศรีสะเกษ บรรยายในหัวข้อ การเพาะเลี้ยงเห็ดระโงกเหลืองในฤดูกาลและนอกฤดูกาล สรุปการบรรยายได้ว่า เห็ดระโงกแบ่งเป็น 3 ชนิดคือ เห็ดระโงกเหลือง เห็ดระโงกขาว และเห็ดระโงกแดงส้ม ชื่อของเห็ดบ่งบอกถึงสีของเห็ดที่ปรากฏ เห็ดระโงกเหลืองมีปริมาณคาร์โบไฮเดรตสูงมากอย่างชัดเจนกว่าเห็ดชนิดอื่นตามข้อมูลทางโภชนาการ เห็ดระโงกนิยมเพาะเลี้ยงมากทางภาคอีสานของประเทศ วิธีการเพาะเลี้ยงเห็ดระโงกคือ นำเห็ดระโงกที่แก่ผสมน้ำแล้วไปรดลงที่รากของต้นกล้าไม้วงศ์ยาง ทิ้งไว้ประมาณ 4-6 เดือน แล้วจึงปลูกต้นกล้าลงดิน ปีที่ 3 เห็ดจะเริ่มออก ปีที่ 5-6 เห็ดจะเริ่มออกเยอะขึ้น ระหว่างที่ปลูกต้นกล้าลงดินอาจจะเพิ่มเชื้อเห็ดโดยรดน้ำผสมเห็ดเพิ่ม มีไม้วงศ์ยางหลายชนิดที่เหมาะสมในการเกิดเห็ดระโงกในพื้นที่อีสาน ได้แก่ ยางนา ตะเคียนทอง กระบาก รัง พะยอม ไม้วงศ์ยางดังกล่าวแต่ละชนิดเหมาะแก่การเกิดเห็ดระโงกได้ต่างกัน ปัจจัยทางกายภาพที่มีผลต่อการเกิดเห็ดระโงก ได้แก่ แสง อุณหภูมิ ความชื้น ความหนาแน่นของชั้นฮิวมัส ชนิดของพืชที่ปลูกร่วม เช่น ถ้าในบริเวณที่เพาะเลี้ยงเห็ดมีพืชตระกูลขิงข่า เห็ดระโงกจะไม่ค่อยเกิด

2. นางสาวธิติยา บุญประเทือง ศูนย์พันธุวิศวกรรมและเทคโนโลยีชีวภาพแห่งชาติ บรรยายในหัวข้อ การเพาะเลี้ยงเห็ดตับเต่าในแปลงธรรมชาติ สรุปการบรรยายได้ว่า แหล่งเพาะเลี้ยงเห็ดตับเต่าที่ใหญ่ที่สุดในประเทศไทยอยู่ที่ตำบลสามเรือน จังหวัดพระนครศรีอยุธยา ที่นี่เมื่อก่อนชาวบ้านปลูกข้าว แต่ต่อมาได้เปลี่ยนพื้นที่นาเป็นแปลงต้นโสนซึ่งเป็นพืชอาศัยสำหรับการเพาะเลี้ยงเห็ดตับเต่า ที่ตำบลสามเรือนมีเกษตรกรปลูกเห็ดตับเต่าประมาณ 100 ราย ส่งไปขายทั่วประเทศ ตลาดใหญ่อยู่ที่ภาคอีสาน มีคนนิยมรับประทานอยู่เป็นจำนวนมาก ราคาหน้าฟาร์มอยู่ที่ประมาณ 80-150 บาทต่อกิโลกรัม แต่ถ้าไปถึงภาคอีสานราคาจะอยู่ที่ 300 บาทต่อกิโลกรัม งานวิจัยเกี่ยวกับเห็ดตับเต่าที่ได้รับการตีพิมพ์ เช่น ศึกษามีสารอาหารอะไรบ้างในเห็ดตับเต่า พบว่าเห็ดตับเต่ามีไขมันต่ำแต่คาร์โบไฮเดรตสูง ศึกษาต้นสนเป็นพืชอาศัยของเห็ดตับเต่าหรือไม่ พบว่าไม่ใช่พืชอาศัย ศึกษาสนสองใบเป็นพืชอาศัยของเห็ดตับเต่าหรือไม่ พบว่าเป็นพืชอาศัยโดยเห็ดสร้างโครงสร้างพิเศษรอบรากของพืช ศึกษากาแฟ ขนุน ส้ม มะม่วง เป็นพืชอาศัยของเห็ดตับเต่าหรือไม่ พบว่าขึ้นได้แต่ไม่พบโครงสร้างพิเศษรอบรากของพืช ซึ่งแสดงว่าเป็นพืชอาศัยที่ดี ศึกษาพบว่าเห็ดตับเต่าสามารถเจริญได้เองโดยไม่ต้องอาศัยต้นไม้ งานวิจัยของคนไทยเกี่ยวกับเห็ดตับเต่า เช่น เปรียบเทียบอาหารเลี้ยงเชื้อเห็ดหลายอย่าง ใช้มันต้มผสมวุ้นเป็นอาหารเลี้ยงเชื้อเห็ดและทดลองให้แสงและไม่ให้แสง แล้วทดลองเติมแอมโมเนียและน้ำตาล ต่อมาลองเติมข้าวโพด ข้าวฟ่าง ข้าวกล้อง พบว่าข้าวกล้องทำให้เชื้อเห็ดเจริญเติบโตได้ดีสุด

ที่มา: เรียบเรียงจากการฟังบรรยายในหัวข้อดังกล่าวข้างต้น– ( 1693 Views)