“สารบีเทพ” BeThEPS ยืดอายุน้ำยางสด สู่ “ยางแผ่นคุณภาพ”

ยางแผ่นรมควัน (Rib Smoked Sheet: RSS) วัตถุดิบสำคัญ สำหรับใช้ในการทำผลิตภัณฑ์ยางรูปแบบต่างๆ เช่น ยางล้อ ชิ้นส่วนยานยนต์ สายพานลำเลียง พื้นรองเท้า ท่อน้ำ ยางปูพื้น และกาวยาง ทว่าวัตถุดิบต้นทางที่สำคัญไม่แพ้กันก่อนจะได้ยางแผ่นรมควันคุณภาพเยี่ยมนั้น ต้องผ่านการแปรรูปมาจากน้ำยางสดที่มีคุณภาพ ไม่บูดเน่า เพื่อผลิตและรักษาคุณภาพของยางแผ่นรมควัน ซึ่งขณะนี้ประเทศไทยครองแชมป์ผู้ผลิตยางแผ่นรมควันอันดับหนึ่งของโลก

ศูนย์เทคโนโลยีโลหะและวัสดุแห่งชาติ (เอ็มเทค) สำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ (สวทช.) กระทรวงวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี จึงได้คิดค้น “สารบีเทพ” BeThEPS ที่ช่วยยืดอายุน้ำยางสดได้นาน 1-3 วัน ซึ่งนานกว่าการใช้แอมโมเนียที่หาซื้อได้ตามท้องตลาด ที่เกษตรกรต้องทนรับทั้งภาระต้นทุนและปัญหาสุขภาพ แต่ยืดอายุน้ำยางสดได้เพียง 6-8 ชั่วโมง “สารบีเทพ” BeThEPS จึงเป็นทางเลือกใหม่ในการยืดอายุน้ำยางสดให้แก่เกษตรกรชาวสวนยางจังหวัดน่าน และยังทำให้การผลิตยางแผ่นรมควัน มีคุณภาพดีเยี่ยม เมื่อผลิตออกสู่ตลาดในเชิงพาณิชย์อีกด้วย

ดร.จุลเทพ ขจรไชยกูล ผู้อำนวยการศูนย์เทคโนโลยีโลหะและวัสดุแห่งชาติ เปิดเผยว่า เอ็มเทคเป็นหน่วยงานภายใต้ สวทช. มีพันธกิจหลักคือการวิจัยและพัฒนา ตลอดจนผลักดันให้เกิดการนำผลงานวิจัยออกไปใช้ประโยชน์ในทางเศรษฐกิจและสร้างคุณค่าให้แก่สังคม ทีมวิจัยยางของเอ็มเทคได้พัฒนาสารยืดอายุน้ำยางสดเพื่อการผลิตยางแผ่น หรือ “สารบีเทพ” BeThEPS ซึ่งช่วยยืดอายุน้ำยางสดได้นานกว่าเดิม 1-3 วัน ทำให้แผ่นยางจับตัวรีดง่าย เกิดลายดอกชัดเจน เพิ่มปริมาณยางแผ่นรมควันคุณภาพดี ลดปริมาณยางตกเกรด ลดการใช้สารเคมีทั้งแอมโมเนียและโซเดียมซัลไฟต์ (ยากันกรอก) อีกทั้งช่วยประหยัดค่าเชื้อเพลิง เนื่องจากการยืดอายุน้ำยางสดยาวนานขึ้น ช่วยลดความถี่ในการขนส่ง ทำให้เกษตรกรมีเวลามากขึ้นและมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น

ดร.จุลเทพ กล่าวถึงประเด็นปัญหาซึ่งเป็นที่มาของงานวิจัยและพัฒนา “สารบีเทพ” BeThEPS ว่า เนื่องจากน้ำยางสดที่กรีดจากต้นยางพาราจะคงสภาพเป็นน้ำยางอยู่ได้ในระยะเวลาอันสั้นเพียง 6-8 ชั่วโมงเท่านั้น โดยจะเกิดการเปลี่ยนแปลงทางเคมี และปริมาณแบคทีเรียเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว ทำให้อนุภาคยางจับตัวเป็นก้อนและมีกลิ่นเหม็น เกิดปัญหาน้ำยางสดเสียสภาพก่อนการแปรรูปเป็นยางแผ่น ทั้งนี้เกษตรกรมักแก้ปัญหาดังกล่าวด้วยการใช้แอมโมเนียและโซเดียมซัลไฟต์เพื่อช่วยยืดอายุน้ำยางสด แต่แอมโมเนียระเหยง่าย มีกลิ่นฉุน เป็นพิษต่อผู้ปฏิบัติงานและไม่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม ส่วนโซเดียมซัลไฟต์ทำให้เกิดฟองในแผ่นยาง ส่งผลต่อคุณภาพของยางแผ่น ทำให้ยางแผ่นมีราคาถูกลง ดังนั้น ทีมวิจัยห้องปฏิบัติการเทคโนโลยีน้ำยาง หน่วยวิจัยยาง เอ็มเทค สวทช. จึงได้คิดค้น“สารบีเทพ” BeThEPS ขึ้นมาเพื่อใช้ทดแทนแอมโมเนียและโซเดียมซัลไฟต์ พบว่า“สารบีเทพ” BeThEPS ช่วยยืดอายุน้ำยางได้อย่างมีประสิทธิภาพ และยางแผ่นจับตัวเรียบรีดง่ายสร้างมูลค่าเพิ่มราว 900 บาท ต่อการผลิตยางแผ่น 1 ตัน

ในปัจจุบันเอ็มเทค สวทช. ได้พิจารณาผู้ประกอบการที่มีความพร้อมผ่านตามเกณฑ์ประเมิน จำนวน 4 ราย ได้แก่ บริษัท เอ็ม. ไอ. อินเตอร์ จำกัด, หจก. วัน พารา เอ็นจิเนียริ่ง, พาณิชยกิจ อินเทลลิเจ้น รับเบอร์ อินโนเวชั่น และ บริษัท อิคคิว เอ็นเตอร์ไพรส์ จำกัด โดยผู้ประกอบการแต่ละรายจะได้รับสิทธิใช้ประโยชน์ผลงานวิจัยเพื่อผลิตและจำหน่าย “สารบีเทพ” BeThEPS ในเชิงพาณิชย์ ตลอดจนสามารถนำไปผลิตเป็นวัตถุดิบในการผลิตยางล้อ ชิ้นส่วนยานยนต์ สายพานลำเลียง พื้นรองเท้า ยางปูพื้น และกาวยาง

ด้าน นางสาวธนพร โตพัฒน์ หัวหน้ากลุ่มแปรรูปน้ำยางสด อำเภอเวียงสา จังหวัดน่าน ในฐานะเกษตรกรผู้ได้รับถ่ายทอดเทคโนโลยี สารยืดอายุน้ำยางสดเพื่อการผลิตยางแผ่น หรือ “สารบีเทพ” BeThEPS กล่าวว่า เนื่องจากสภาพพื้นที่ปลูกยางในจังหวัดน่านส่วนใหญ่เป็นภูเขาและอยู่ห่างจากจุดรับซื้อน้ำยางสดหลายกิโลเมตร ทำให้น้ำยางสดเสื่อมสภาพก่อนถึงจุดรับซื้อน้ำยาง ก่อให้เกิดความเสียหายต่อผลผลิตของเกษตรกรชาวสวนยางในพื้นที่อย่างมาก ที่ผ่านมาเกษตรกรชาวสวนยางจังหวัดน่านจะใช้แอมโนเนีย (ซึ่งมีกลิ่นฉุนและเป็นพิษกับเกษตรกร) ผสมในน้ำยางสดเพื่อยืดอายุน้ำยางก่อนนำส่งจุดรับซื้อ แต่จะช่วยยืดอายุได้ไม่ถึง 24 ชั่วโมงเพราะแอมโมเนียระเหยง่าย ทำให้ชาวสวนยางต้องเพิ่มความถี่ในการขนส่งน้ำยางสดวันละหลายรอบ ส่งผลให้ต้นทุนค่าขนส่งเพิ่มขึ้น อีกทั้งเมื่อนำมาแปรรูปเป็นยางแผ่นรมควัน น้ำยางสดที่ผสมโซเดียมซัลไฟต์จะเกิดฟองในแผ่นยาง ทำให้ยางแผ่นขาดง่าย ไม่มีความยืดหยุ่น และขายไม่ได้ราคา

นางสาวธนพร กล่าวต่อว่า กระทั่งเมื่อปีที่ผ่านมา ได้รู้จักกับทีมวิจัยของเอ็มเทค สวทช. และได้รับการถ่ายทอดการใช้ “สารบีเทพ” BeThEPS เพื่อยืดอายุน้ำยางสด โดยนำมาให้เกษตรกรได้ทดลองใช้ในหลายอำเภอ ได้แก่ อำเภอเวียงสา อำเภอท่าวังผา อำเภอเชียงกลาง อำเภอแม่จริม และ อำเภอสันติสุข คิดเป็นพื้นปลูกยางที่ใช้สารบีเทพประมาณ 3,700 ไร่ ซึ่งการใช้ “สารบีเทพ” BeThEPS สามารถทดแทนแอมโมเนียได้ผลดีเยี่ยม ยืดอายุน้ำยางสดได้นาน 1-3 วัน ช่วยลดความถี่ในการขนส่งน้ำยางสดและลดต้นทุนจากค่าขนส่งได้อย่างมาก เกษตรกรมีรายกำไรจากการกรีดยางได้มากขึ้น เพิ่มคุณภาพชีวิตที่ดีเนื่องจากมีเวลามากขึ้น

“ตั้งแต่ใช้ “สารบีเทพ” BeThEPS เกษตรกรบางคนซึ่งมีน้ำยางสดค้าง 2 วัน ยังสามารถนำมาส่งที่จุดรับซื้อได้โดยยังคงรักษาสภาพน้ำยางสดเพื่อใช้ผลิตยางแผ่นรมควันได้ดี นอกจากนี้ปริมาณการส่งน้ำยางสดของเกษตรกรเพิ่มขึ้นจากเดิมที่ใช้แอมโมเนียผสมน้ำยางสด ส่งรวมกันได้เพียง 1.5 ตันต่อวัน แต่เมื่อใช้ “สารบีเทพ” BeThEPS มีปริมาณน้ำยางสดจากเกษตรกรส่งมาที่จุดรับซื้อเฉลี่ย 10 ตันต่อวัน ช่วยเพิ่มปริมาณการผลิตยางแผ่นรมควันที่มีคุณภาพตรงกับความต้องของการตลาด” หัวหน้ากลุ่มแปรรูปน้ำยางสด ระบุ

ปัจจุบันกลุ่มแปรรูปน้ำยางสดจังหวัดน่าน มีรายได้เพิ่ม 300 ต่อวัน หลังจากใช้“สารบีเทพ” BeThEPS เนื่องจากในกระบวนการผลิตการสูญเสียยางลดน้อยลง สามารถผลิตยางแผ่นรมควันได้เฉลี่ย 70 ตันต่อเดือน จากเกษตรกรกว่า 200 ราย ที่ส่งน้ำยางสดประมาณ 240 ตันต่อเดือน นอกจากนั้นแล้วการใช้งานวิจัย “สารบีเทพ” BeThEPS จากเอ็มเทค สวทช. ยังช่วยเกษตรกรชาวสวนยางในจังหวัดน่านลดต้นทุนการขนส่งจากเดิมมากกว่าเท่าตัว ลดค่าแรงงานคน สร้างรายได้ในฤดูกาลกรีดยางเฉลี่ย 216,000 บาทต่อครัวเรือน ที่สำคัญคือช่วยลดมลพิษต่อสิ่งแวดล้อมจากการลดใช้แอมโมเนีย ทั้งยังส่งผลดีต่อสุขภาพของเกษตรกรอีกด้วย

ดร.จุลเทพ กล่าวเพิ่มเติมว่า ทั้งนี้ทีมวิจัยเอ็มเทค และกลุ่มแปรรูปน้ำยางสด จังหวัดน่าน ได้ส่งยางแผ่นรมควันคุณภาพที่ผ่านการใช้ “สารบีเทพ” BeThEPS ไปให้ บริษัท ยางโอตานิ จำกัด ได้นำไปผลิตต้นแบบล้อยางรถบรรทุก (Truck Bus Radial,TBR) ซึ่งผ่านการทดสอบมาตรฐานต่างๆ ว่าได้คุณภาพและเป็นไปตามมาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม คุณภาพมาตรฐานสากล ไปสู่ผู้ใช้ปลายทาง ถือเป็นการปฏิรูปกระบวนการด้านเกษตรอุตสาหกรรมได้อย่างชัดเจน

จากงานวิจัย “สารบีเทพ” BeThEPS ของเอ็มเทค สวทช. ที่ช่วยสร้างความมั่นใจให้กลุ่มแปรรูปน้ำยางสดจังหวัดน่าน และเปลี่ยนวิถีการรักษาสภาพความสดของน้ำยางได้นานขึ้น นำไปสู่การแปรรูปเพื่อผลิตยางแผ่นรมควัน ผลผลิตที่สร้างความมั่นใจให้กับผู้ประกอบการ นับว่าเป็นผลงานวิจัยที่ตอบโจทย์อุตสาหกรรมยางทั้งวงจร ตั้งแต่เกษตรกรแปรรูปเข้าสู่อุตสาหกรรมยางแผ่น และผลิตต้นแบบยางล้อรถบรรทุกคุณภาพมาตรฐานสากลไปสู่ผู้ใช้ปลายทาง ถือเป็นการปฏิรูปกระบวนการด้านเกษตรอุตสาหกรรมได้อย่างชัดเจน

ในวันนี้ “สารบีเทพ” BeThEPS ได้ถ่ายทอดงานวิจัยที่ดีสู่ผู้ใช้จริง ตอบโจทย์ “รักษาความสด ลดมลพิษ เพิ่มผลผลิต สร้างคุณภาพชีวิตที่ดี” ให้เกษตรกรชาวสวนยางจังหวัดน่านแล้ว และจะเป็นโมเดลสู่การขยายผลไปยังพื้นที่สวนยางอื่นๆ ในประเทศไทยต่อไป

เรียบเรียง : อาทิตย์ ลมูลปลั่ง, ถ่ายภาพ : ชัชวาลย์ โบสุวรรณ ฝ่ายประชาสัมพันธ์ สวทช.